فن‌سیکلیدین
فن‌سیکلیدین (phencyclidine= PCP)
فن‌سیکلیدین به عنوان یک داروی بیهوشی کشف و طبقه‌بندی شد اما بدلیل عوارض جانبی زیاد امروزه دیگر به عنوان داروی بیهوشی در انسان مصرف نمی‌شود. یک ترکیب وابسته به آن به نام کتامین که K مخصوص (Special K) هم نامیده می‌شود هنوز به عنوان داروی بیهوشی در انسان کاربرد دارد.
فن‌سیکلیدین به نامهای دیگری مانند گرد فرشته، کریستال، صلح، supergrass نیز نامیده می‌شود. آثار PCP شبیه آثار مواد توهم‌زا مانند LSD است.
PCP و ترکیبات وابسته به آن به صورت پودر متبلور، خمیر، مایع یا کاغذ آغشته به دارو عرضه می‌شود و معمولاً به سیگارهای حاوی حشیش اضافه شده و مصرف می‌شود. آثار ۵ دقیقه پس از مصرف ظاهر شده و در مدت ۳۰ دقیقه به حداکثر می‌رسد.
آثار مصرف
احساس سرخوشی، احساس خوشایند غوطه‌وری، تغییر در تصویر ذهنی بدن، دگرگونی در درک زمان و مکان. آثار کوتاه مدت ۳ تا ۶ ساعت طول می‌کشد و گاهی جای خود را به حالت افسردگی می‌دهد که ضمن آن بیمار تحریک‌پذیر، تا حدودی پارانوئید و گاهی دچار رفتارهای تهاجمی نامعقول، تمایل خودکشی و دیگرکشی می‌شود.
عوارض جانبی
اضطراب، افسردگی، نیستاگموس، افزایش فشارخون، هیپرترمی، تاکیکاردی، تشدید رفلکس‌های وتری عمقی، دیزآرتری، رابدومیولیز، تشنج، اغماء و مرگ. برخی از کسانیکه مدتها PCP مصرف کرده‌اند کریستالیزه می‌شوند ، یعنی به سندرمی شامل کندی تفکر، کاهش رفلکس‌ها، نقصان حافظه، عدم کنترل تکانه، افسردگی، بی‌حالی و اختلال تمرکز دچار می‌شوند.
افزایش فشارخون، تاکیکاردی و نیستاگموس نشانه‌های شایع مصرف فن‌سیکلیدین هستند که در مراکز فوریت مشاهده می‌گردند.
وابستگی
تحمل به عوارض و وابستگی روانی روی می‌دهد ولی وابستگی فیزیکی معمول نیست و علائم ترک شدید نیست.
درمان و توصیه‌های لازم
- بیمار مسموم را در محیطی که تحریک‌کننده نیست ایزوله کنید (اتاق آرام و تاریک).
- آرامبخشی کلامی موثر نیست، سعی نکنید با بیمار مسموم با PCP به گونه‌ای که با یک بیمار مضطرب به منظور آرامسازی وارد صحبت می‌شوید رفتارکنید.
- اسیدی کردن ادرار (استفاده از اسید اسکوربیک= ویتامینC )، دفع دارو را تسهیل می‌کند.
- اگر تحریک حاد وجود داشته باشد از بنزودیازپین‌ها استفاده کنید؛ مثلاً ۲- ۱ میلی‌گرم لورازپام هر ساعت.
- اگر بیماری تهییجی و سایکوتیک است می‌توان از یک داروی ضدسایکوز قوی استفاده نمود؛ مثلاً ۵ میلی‌گرم هالوپریدول و تکرار آن هر ساعت تا آرام شدن بیمار.
- مهار فیزیکی خطرناک است. (ممکن است موجب رابدومیولیز شود)
- از آنجا که اغماء و مرگ نادر نیست، ارجاع به بیمارستان توصیه می‌گردد.