تعيين جنسيت جنين همواره در طول ساليان سال از روياهاي دست نيافتني انسانها به شمار مي رفته است، همانطور که امروزه به کمک تکنيک هاي جديد علم پزشکي، بسياري از روياها و آرزوهاي انسان محقق شده، تعین جنسیت جنین نیز مستثنی نبوده و در ايران نيز همپاي ساير کشورهاي پيشرفته، توانايي انجام اين کار فراهم شده است. امروزه تقریبا جداسازی اسپرم های X وY از هم با روشها و تکنیکهای مختلفی امکان پذیر می باشد که البته حتی در بهترین حالت نیز اطمينان صددرصد وجود نداشته و تنها می توان 60 _70 درصد اسپرم مورد نظر را جدا کرده و جنسیت خاص مد نظر والدین را محقق کرد.
تکنیکهایی که برای جداسازی در روش IUI می توان از آنها استفاده کرد شامل:
تكنيك Micro Sort
در اين روش متخصصان با تكنيكهاي رنگآميزي، اسپرمهاي دخترساز را از اسپرمهاي پسرساز جدا ميكنند و اسپرمي كه جنسيت مورد نظر را توليد ميكند به روشIUIداخل رحم وارد ميشود.
اثربخشي: اين روش براي فرزند دختر65 درصد و براي فرزند پسر 60درصد موفقيتآميز است.
جزئيات مراحل: اسپرمها دونوعند. گروهي كروموزومXدارند و بزرگترند و پس از تركيب با سلول تخمك، دختر توليد ميكنند. در مقابل گروه دوم يك كروموزومYدارند و نسبت به گروه اول كوچكتراند و در تركيب با سلول تخمك، سبب توليد پسر ميشوند. در روش ميكرو سورت نمونههاي اسپرم به آزمايشگاه منتقل شده در آنجا با رنگهاي فلورسنت رنگآميزي شده، تحت تشعشع ليزري قرار ميگيرند. كروموزومهايXنسبت به كروموزومهايYبزرگترند و رنگ بيشتري به خود جذب ميكنند در نتيجه تحت تشعشع ليزر روشنتر ميشوند. از اين مرحله به بعد متخصص ميتواند اسپرمهايي را كه جنسيت مورد نظر را توليد ميكنند، جدا ساخته و به روشIUIبه رحم منتقل كند.
•· مزايا:
•· اين روشاز لحاظ سلامت و بهداشت خطري ندارد و به مراتب ارزانتر ازIVFاست اما ممكن است لازم باشدداروهاي باروري استفاده شود كه عوارض جانبي داشته و شانس دوقلوزایی رابالا ميبرد.
• با اين روش ميتوان از ابتلاي نوزاد به بيماريهايژنتيك مثل بيماري هموفيلي يا ديستروفي عضلاني دوشن كه كرومزومXمادر حامل آنهاست، پيشگيري كرد. اين روش احتمال انتقال چنين بيماريهايي را بسيار پايين ميآورد اما صفرنميكند.
•· معايب:
•· اين روشهمچنان در آزمايشگاههاي دانشمندان مورد بررسي و تحقيق قرار دارد.
· روش ميكروسورت تقريبا جديد محسوب ميشود و هنوزاطلاعات كافي درباره عوارض احتمالي آن در دسترس نيست.
روش اريكسون
در اين روش اسپرمهاي پسر سازيكه با سرعت بيشتري نسبت به اسپرمهاي دخترساز حركت ميكنند، از هم جدا ميشوند وبنا به جنسيت مورد نظر والدين اسپرمهاي توليد كننده جنس مورد نظر بهروشIUI وارد بدن مادرميشوند.
•· نحوه انجام:
• اساس اين روش براين پايه است كه نمونه اسپرم روي لايه سيالي،چسب مانند در لوله آزمايش ريخته ميشود. تمام اسپرمهاي نمونه به سمت پايين لوله شنا ميكنند امااسپرمهاي توليد كننده پسر با سرعت بيشتر و زمان كوتاهتري به انتهاي لوله آزمايش ميرسند و به اين ترتيب متخصص ميتواند اسپرمهاي مورد نظر را جدا كند.
•· ميزان موفقيت:
•· اگرجنسيت مورد نظر پسر باشد، حدود 65 درصد
• اگر جنسيت مورد نظر دختر باشد 75 درصد
•· مزايا:
•· نسبت به روشهاي گفته شده ارزانتر است.
•· نيازي به جراحي تهاجمي ندارد.
• نسبتا ايمن و بيخطر است.
•· معايب:
•· هيچ تضميني براي موفقيت آميز بودن اين روش وجود ندارد. عدهاي از متخصصان ميگويند احتمال موفقيت حدود60_70 درصد است.
• روشIUIبهاندازهIVFموثر نيست و ممكن است برای يكبارداري موفق، چند مرحله نياز به انجام داشته باشد.
روش استفاده از شیب غلظتی ناپیوسته
این روش برای کسانی استفاده می شود که نمونه اسپرم آنها دارای تعداد زیادی سلول های سر گرد، ذرات ریز بوده و یا دارای خاصیت چسبندگی بالایی باشد اما غلظت و تحرک نمونه ، طبیعی گزارش شود. در این روش از دو محیط upper و lower استفاده کرده تا یک محیط 2 فازی درون لوله مخروطی(conical) تشکیل شود ، سپس اسپرم خام را بر روی آن به آرامی اضافه می کنند بطوریکه یک لایه ضخیم اسپرم روی فاز بالایی تشکیل شود.سپس آن را سانتریفیوژ کرده تا انواع سلول های مرده و لخته ها و … در میان فاز ها به دام افتاده و از اسپرمهای سالم جدا شوند.به وسیله یک پیپت اسپرم ها را از ته لوله برداشته و 2 مرتبه شستشو داده (سانتریفیوژ) و در نهایت مرحله آخر رسوب اسپرم حاصله را با کمی از محلول شستشو به مدت کوتاهی در یک جای ساکن قرار داده تا اسپرمها به سمت بالا حرکت کنند، اسپرم های تولید کننده Y با سرعت بیشتری به سمت بالا رفته و در سطح قرار می گیرند.در این روش مهارت فرد متخصص در جداسازی حائز اهمیت است.
•· مزایا:
•· این روش درواقع همان روش IUI بوده و کار اضافی زمان بری انجام نمی شود.