کمبود فاکتور v لیدن

زمينه: شايع ترين علت مرگ در آمريكا، ترومبوز است و ساليانه بيش از دو ميليون نفر در اثر ترومبوز شرياني يا وريدي جان مي سپارند.

حملات ترومبوتيك ممكن است در اثر يك ناهنجاري مادرزادي يا تغييرات اكتسابي رخ بدهند. واژه «ترومبوفيلي» براي توصيف هر نوع ناهنجاري مرتبط با افزايش تمايل به ترومبوآمبولي وريدي، چه ارثي و چه اكتسابي، مورد استفاده قرار مي گيرد.
فاكتورهاي خطر باليني كه مستعد ترومبوز وريدي هستند عبارتند از:

1) آسيب ديدگي ديواره عروقي، 2) فاكتور v ليدن و مقاومت به پروتئين cفعال شده، 3) كمبود مهاركننده هاي پروتئازي در گردش،

4) افزايش سطوح پروترومبين، 5) آنتي بادي هاي فسفوليپيدي، 6) افزايش هموسيستيين در خون، 7) كاهش فعاليت سيستم فيبرينولينيك،

‌8) بدخيمي.

عوامل ارثي و اكتسابي متعددي در ايجاد ترومبوز وريدي دخالت دارند كه از بين عوامل ارثي مي توان از جهش هاي فاكتور V ليدن، پروترومبينG20210A، آنزيم متيلن تتراهيدروفولات ردوكتاز C677T و هاپلوتيپ HR2، و از بين عوامل اكتسابي از آنتي بادي هاي ضد فسفوليپيدي و ترومبوفيلي هاي مادرزادي نام برد.
ترومبين، پروتيين C را فعال مي سازد و پروتيين C انعقاد را به وسيله غير فعال ساختن فاكتورهاي Va و VIIIa مهار مي كند. يك مكانيسم جديد براي ترومبوفيلي فاميلي در سال 1993 مورد شناسايي قرار گرفت كه با مقاومت ذاتي به پروتيين C فعال شده مشخص مي شود. به طور فيزيولوژيك،‌ فاكتور پنج فعال شده (FVa) سريعا توسط پروتيين C فعال (APC) به منظور حفظ حالت طبيعي هموستاز غير فعال مي شود. غير فعال شدن كامل FVa طبيعي با شكستگي هايي در R306, R506 و R679 توسط APC در ارتباط است. به نظر مي رسد شكسته شدن R506براي ارايه مطلوب جايگاه هاي شكست در R306 و R679 ضروري باشد و شكستگي هايي در R506 و R679 توانايي كوفاكتوري FVa را در واكنش، هم با FXa و هم با پروترومبين از بين مي برد. چندين نقص ژنتيكي در FV گزارش شده و اعتقاد بر اين است كه از بين اين ها جهشLeiden، در موقعيت 506 {گلو تامين جانشين آرژنين شده است (R506Q)} منجر به مقاومت به APC مي شود و زمينه ژنتيكي با شرايط انعقاد پذ يري بالا را به وجود مي آورد. موتاسيون FV ليدن، شايع ترين ريسك فاكتور زمينه اي براي ترومبوز وريدي است. با توجه به اهميت جهش فاكتور V ليدن به عنوان عامل زمينه در بروز عوارض ترومبوامبولي بر آن شديم تا به بررسي فراواني اين جهش در بيماران ترومبوفيليك مراجعه كننده به سازمان انتقال خون تهران بپردازيم.
روش كار: در اين تحقيق، ‌ابتدا مقاومت به پروتئين (APC-R)C 300 بيمار به روش Clotting اندازه گيري شده و سپس DNA نمونه هايي كه APC-R غير طبيعي داشتند (23 بيمار) به روش chelex استخراج گرديد. سپس روي نمونه ها PCR انجام گرفت و بعد از آن، محصولات PCR تحت تاثير هضم آنزيمي توسط آنزيم MnII قرار گرفتند و آنگاه روي نمونه ها الكتروفورز انجام گرفت.
نتايج: در اين مطالعه 300 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند كه 131 نفر مرد و 169 نفر زن بودند و ميانگين سني آنها 42 سال (SD=± 8.67) بود (از نوزاد 40 روزه تا فرد 67 ساله) كه 10 درصد سابقه DVT، 7.6 درصد سقط جنين، 9.3 درصد مصرف OCP، 10.3 درصد سابقه جراحي، 3.3 درصد سابقه فاميلي، ‌3 درصد امبولي ريه، 9.9 درصد ترومبوز در جاهاي غير معمول، 3 درصد ساير موارد بودند. بر اساس الكتروفورز انجام گرفته مشخص شد كه 10 بيمار داراي جهش ليدن در فاكتور V هستند و بدين ترتيب، فراواني جهش در بيماران ترومبوفيليك 3.3 درصد است.
بحث و نتيجه گيري: در مطالعات انجام گرفته، فراواني جهش فاكتور V ليدن در بيماران ترومبوفيليك 60- 45 درصد گزارش شده، در حالي كه شيوع اين جهش در بيماران مورد مطالعه ما بسيار كم تر و حدود 3.3 درصد است. لذا اين احتمال وجود دارد كه در بيماران مورد مطالعه ما، جهش فاكتور V ليدن به عنوان فاكتور زمينه اي در ايجاد ترومبوز خيلي مهم نباشد و شايد در اين بيماران، جهش هاي ژني ديگري وجود داشته باشند كه در ايجاد ترومبوز مهمند و بايد در ساير مطالعات مورد بررسي قرار گيرند.

لینک منبع:.sid.ir