ترس از خونگیری و آزمایش خون
از آزمایش خون می ترسم,علت ترس از خون,سرگیجه بعد از آزمایش خون,ترس از آزمایش خون,تغذیه بعد از خون دادن,درمان فوبیای خون,ترس از خون دادن,درمان غشدرواقع فوبیا ترس شدیدی است که دلیل منطقی ندارد. شخص از غیرمنطقی بودن ترس در مقابل خطر واقعی نیز آگاه است. ترس فرد تناسبی با موقعیت ندارد، قابل توجیه نیست و از کنترل ارادی خارج است، یکی از این فوبی ها فوبیای خون، تزریق و جراحی (Injection – Injury – Blood) هست.
فوبیا حسی است که فرد آن را یاد میگیرد; یعنی بهخودیخود در فرد وجود ندارد بلکه عواملی فرد را نسبت به موضوع حساس و بهاصطلاح شرطی میکنند و زمان آن معمولاً در اواخر کودکی و اوج شروع آن ۵ تا ۹ سالگی است هرچند شروع در سنین بالاتر هم روی میدهد.
فوبیا خون چیست؟
فردی که به شکل افراطی از خون میترسد رفتارهایی مانند گریز و اجتناب نشان میدهد یعنی در مواجهه با موقعیتهایی که خون در آنها وجود دارد مثل یک صحنه تصادف یا مکان را ترک میکند یا از حضور آن درصحنه به هر طریق ممکن اجتناب میکند. در شرایط حادتر فردی که به فوبیای خون مبتلاست هرگز به بیمارستان یا مراکز درمانی مراجعه نمیکند، از انجام جراحیها خودداری میکند و یا حتی در مواردی نسبت به رنگ قرمز حساس میشود چراکه این رنگ او را به یاد خون میاندازد. این ترس شکل افراطی و غیرمعقولی دارد. فرد چنین واکنشی را نسبت به موقعیتهایی که ممکن است در آنها خوندیده شود هم بروز میدهد.
برخی از افراد، فوبی جراحی دارند و برخی دیگر فوبیا فرآیند درمان پزشکی رادارند. اینها تنها انواع فوبیا هستند که منجر به ضعف و غش در افراد میشوند. در زمان مواجهشدن با چنین موقعیتهایی، کاهش و افت فشارخون واکنش معمول در افراد است. بالعکس در بعضی فوبی ها مانند فوبیای ارتفاع، آب، تاریکی، فرد با هیچکس در بعضی فوبی ها مانند هستند هنگامیکه در شرایط هراسآور قرار میگیرد بهصورت معمول با افزایش ضربان قلب و فشار روبهرو میشود. این حالتها ناشی از اضطراب شدید آنها است اما در فوبیای خون اوضاع بهصورت کامل متفاوت است. افرادی که به فوبیای خون، آمپول یا جراحت مبتلا هستند وقتی از موقعیت موجود میترسند با افت شدید فشارخون و افت فاحش ضربان قلب مواجه میشوند. این پیامد فیزیولوژیکی تنها مختص به فوبیای خون، آمپول و جراحت است و در انواع دیگر فوبیا مشاهده نمیشود. درمان فوبیای خون نیز با توجه به وجود این تفاوت در نشانهها با روشهای درمانی فوبیاها متفاوت است. در موقع ترس از خون و جراحت بدن، بهتر است منقبض شود تا از ضعف جلوگیری گردد. در این صورت بیمار عضلات دستها، پاها و سینه خود را منقبض میکند تا اینکه صورتش آکنده از گرما شود. بعد خود را رها میکند او بارها این کار را تکرار میکند تا اینکه بتواند هنگام مواجهشدن با خون شرایط مناسبی داشته باشد. بهاینترتیب دیگر افت فشارخون و ضربان قلب به وجود نمیآید و علائم این فوبی ظاهر نمیگردد و فوبی درمان میشود. در تحلیل روانی چون این پیشفرض وجود دارد که علت ترس و اضطرابها ریشهدار است بنابراین از طریق رواندرمانی کوشش میشود تا علت ناخودآگاه ترس شناخته شود.
درمان فوبی ها (درمان ترس و هراس)
حساسیتزدایی و سایر روشهای درمانی رفتاری و شناختی و نوروفیدبک میتوانند اعتمادبهنفس را به فرد برگردانند و این ترسها را از بین ببرند. خبر خوب این است که ۹۰% از افرادی که به دنبال اینگونه موارد آسیبدیدهاند از این طریق درمان یافتهاند.
.
برای درمان این اختلالات نیز ترکیبی از درمانهای غیر دارویی و دارویی مؤثر شناختهشده است. بهترین روش این درمان، رفتاردرمانی است. فنهای مختلفی نظیر حساسیتزدایی تدریجی، مواجه سازی یا غوطهورسازی با کمک آموزش آرامسازی و هیپنوتیزم و … از سوی روانپزشکان یا روانشناسان بالینی در درمان این اختلال استفاده میشوند که به نحو کاملاً مؤثری با بهبود این اختلال همراه است.
در خانمها دو برابر بیشتر از آقایان شاهد فوبیا هستیم اما نسبت ترس از خون و تزریق و جراحت در بین زنان و مردان مساوی است.
بر اساس دیدگاه شناختی برداشتهای غلط و افکار نادرست که با مسائل و موقعیتهای خاص وجود دارند منبع اضطراب محسوب میشوند پس باید دید فرد را نسبت به مسئله تغییر داد. زمانی که یک فرد مبتلابه فوبی گربه، گربهای را میبیند فشارخون و ضربان قلب او ناگهان افزایش مییابد، برعکس زمانی که فرد مبتلابه فوبی خون، زخمی را میبیند، فشارخون و ضربان قلب او بهطور چشمگیری کاهش مییابد و ممکن است ضعف کند. همین واکنش فیزیولوژیکی غیرمعمول است که فوبی خون را در طبقهی مخصوص به خود جای میدهد.
درست است برای شناختن علت فوبیا، نظریههای مختلفی وجود دارد اما تجربه ثابت کرده است روشهای رفتاردرمانی برای درمانشان، از همه بیشتر جواب میدهد. روانشناسانی که با این روش میخواهند شمارا درمان کنند، به ترتیب سه کار انجام میدهند. اول به شما یاد میدهند که چطور میتوانید حساسیتزدایی منظم انجام دهید و سپس بدنتان را راحت (Relax) کنید. وقتیکه مطمئن شدند که این کار را یاد گرفتهاید شروع میکنند به ارائه یک لیست از موقعیتهای مختلفی که شما از آنها میترسید. بعد از شما سؤال میکنند در هرکدام از این موقعیتها چه قدر اضطراب دارید. شما باید عدد اضطرابتان را مثلاً از۱ تا ۱۰۰ بگویید. بهعنوانمثال اگر شما فوبیای گربه دارید ممکن است به لمس کردن گربه عدد ۱۰۰ و به دیدن گربه در حیاط عدد ۹۰، به دیدنش در قفس باغوحش عدد ۸۰ به دیدنش در تلویزیون عدد ۷۰ به دیدن عکسش عدد ۶۰ به شنیدن نامش عدد ۵۰ و الیآخر بدهید. در آخرین مرحله روانشناسان از شما میخواهند که صحنهای که کمترین ترس را برای شما دارد را در ذهنتان تجسم کنید و همزمان بدنتان را راحت کنید. روانشناس میداند که بدن شما نمیتواند همزمان، هم تنش داشته باشد و هم آرام باشد. اگر شما راحت سازی بدنتان را خوب یاد گرفته باشید، معمولاً آرامش بر تنش پیروز میشود و میزان ترستان پایین میآید. روانشناس کمکم از شما میخواهد درجههای بالاتر ترس را در ذهن مجسم کنید و همزمان بدنتان را راحت کنید. درنهایت بدن شما بهطور منظم حساسیتش را نسبت به محرک ترسناک از دست میدهد و شما خوب میشوید! البته باید صبور باشید و چندین جلسه رواندرمانی را طی کنید تا به این مرحله برسید.
روش دیگر مواجه سازی است کسانی که از این روش استفاده میکنند از همه بیرحمترند و میخواهند شمارا زود خوب کنند. در این روش شمارا تشویق میکنند که با موقعیتی که از آن میترسید، مواجه شوید. مثلاً کسی که از مکانهای باز میترسد، میتواند ابتدا با کمک روانشناس و بعد بدون آن، چند ساعت واقعاً در یک مکان شلوغ بایستد و متوجه شود که اتفاق خاصی نمیافتد، یا کسی که از مکانهای بسته میترسد، چند ساعت در یک کمد باقی بماند. این روش باوجود بیرحمانه بودنش خیلی خوب جواب میدهد.
روش دیگر الگوبرداری هست که این درمان از همه مهربانتر است. شما یک نفر دیگر را مشاهده میکنید که به چیزی که شما از آن میترسید نزدیک میشود آن را نوازش میکند و اتفاق خاصی هم نمیافتد. ذهن شما از آن فرد الگو میگیرد کمکم خودتان آن کار را انجام میدهید. معمولاً روانشناس کسی را بهعنوان الگوی شما انتخاب میکند که از همه لحاظ به شما شبیهتر باشد. روانشناس میداند اگر کسی باسن بزرگتر یا هیکل قویتر را بهعنوان الگو قرار دهد شما نترس بودنش ر ا به هیکل و سنش ربط میدهید و نه ترسناک نبودن موقعیت.
چگونه میتوان از فوبیا پیشگیری کرد؟ در این مورد چه توصیهای به والدین میشود؟
پدر و مادری که خودشان به فوبیا مبتلا هستند باید بدانند که ممکن است بهصورت ارث یا الگوبرداری این فوبیا را به کودکشان منتقل کنند. فرزندان آنها با مشاهده عکسالعملهای ترس والدین خود، هنگام مواجهه با موقعیت خاص، رفتار آنها را الگوبرداری میکنند گاهی هم خود والدین بچهها را از موقعیتها و یا چیزهایی میترسانند که باز باعث یادگیری ترس در آنها خواهد شد؛ بنابراین والدین برای پیشگیری از ابتلای فرزندشان به فوبیا ابتدا باید نسبت به درمان خودشان اقدام کنند و هرگز فرزندشان را بیمورد از چیزی نترسانند.
درنهایت هنگام مراجعه کسی که فوبیای خون دارد در آزمایشگاه بهتر است وی را روی تخت خوابانید و فرصت بیشتری در همان حال به وی بدهیم که افراد عادی را که میآیند و خون میدهند را مشاهده کند تا به میزان بیشتری با محیط همگون شود و سپس بیمار را بدون نگاه کردن به روش خونگیری و با صحبت و دریافت اطلاعاتی از خود شخص او را سرگرم کنیم تا این موقعیت پایان یابد. توجه داشته باشیم حالتهای انقباضی که بیمار به خود میگیرد نهتنها بد نیست بلکه مفید هم هست.