ابرهای کومه‌ای
ابرهای کومه‌ای یا کومولوس (به انگلیسی: Cumulus cloud) که در میان عامه تحت عنوان ابرهای پنبه‌ای، توده‌ای و کلمی شناخته می‌شوند گونه‌ای از ابرهای سفید و بزرگ و متراکم هستند که عمدتا به صورت عمودی توسعه می‌یابند. واژه کومولو در لاتین به معنای کومه یا توده است.
این ابرها اغلب ساختمان گل کلمی داشته و سطح بالای آن حالت گنبدی دارد و متشکل از قطعات کوچک ابرهای سفید پنبه‌ای است که معمولاً صبحگاهان در امتداد ارتفاعات تشکیل می‌گردند و دارای حالت جوشش (در اثر صعود هوای مرطوب) هستند. قطعات پراکنده این ابرها تقریباً دارای ارتفاع یکسان و معرف به کومه‌ای‌های هوای خوب می‌باشند.
ابرهای کومه‌ای جداازهم و معمولاً چگال، با خطوط مرزی واضح هستند که نمای آنها به شکل خاکریز یا گنبد یا برج‌های در حال افزایش و گسترش است؛ بخش‌های رو به آفتاب این ابرها غالباًً سفید درخشان و پایهٔ آنها به‌نسبت تیره و افقی است.
به طور کلی ابری که ویژگی اصلی آن گسترش قائم به‌صورت تپه و گنبد و برج باشد کومه‌ای‌دیس cumuliform نامیده می‌شود.
ابری که از ابر کومه‌ای زاده شده باشد کومه‌ای‌زاد cumulogenitus و ابری که از تحول درونی ابر کومه‌ای به وجود آید کومه‌ای‌گشت cumulomutatus نام دارد. اَبرهای کومه‌ای با ترتیب چندضلعی یا بیضی‌وار که مرکز آنها بی‌اَبر است کومه‌ای یاخته‌باز open-cell cumulus نام دارند. به ابر کومه‌ای بسیار گسترده در کمربندهای باد بسامان بر فراز اقیانوس‌ها اَبر کومه‌ای باد بسامان trade cumulus گفته می‌شود.
ابر باراپوشنی
باراپوشنی (nimbostratus) لایهٔ ابر خاکستری، اغلب تیره، با ظاهری پخش‌شده است. باراپوشنی دارای بارش کم‌وبیش مداوم برف یا باران است که در بیشتر موارد به زمین می‌رسد؛ سرتاسر این ابر چنان ضخیم است که خورشید را می‌پوشاند؛ در بسیاری مواقع ابرهای پاره‌پاره‌ای در زیر این لایه وجود دارد.
ابری که از ابر باراپوشنی زاده شده باشد باراپوشنی‌زاد nimbostratogenitus و ابری که از تحول درونی ابر باراپوشنی به وجود آید باراپوشنی‌گشت nimbostratomutatus نامیده می‌شود.
بارشی
بارشی ابر فرعی است به شکل بارشی (باران، باران‌ریزه، یخدانه، تگرگ و غیره) که از ابر می‌ریزد و به سطح زمین می‌رسد؛ این اصطلاح همراه با ابرهای فرازپوشنی، باراپوشنی، پوشن‌کومه‌ای، پوشنی، کومه‌ای و کومه‌ای‌بارا می‌آید.
پاره‌پاره
پاره‌پاره ابری است به شکل پاره‌های نامنظم که به وضوح دارای نمای ژنده هستند، این اصطلاح فقط در مورد ابرهای پوشنی و کومه‌ای به کار می‌رود.
پاره‌شفاف
پاره‌شفاف تکه یا برگه یا لایه گسترده‌ای از ابر است که فضاهای خالی مشخص و غالباً بسیار کوچک در میان اجزای آن دیده می‌شود؛ این فضاها سبب می‌شوند که خورشید یا ماه یا آسمان آبی یا ابرهای بالاتر بر فراز آن دیده شوند؛ این اصطلاح همراه با ابرهای فرازکومه‌ای و پوشن‌کومه‌ای می‌آید.
پرتوی
پرتوی (به انگلیسی: Cirrus radiatus) ابری است با نوارهای پهن موازی که به نظر می‌آید به سوی نقطه یا نقطه‌هایی روی افق (نقطه/نقطه‌های تابش) میل می‌کنند؛ این اصطلاح عمدتاً همراه با ابرهای پرسا، فرازکومه‌ای، فرازپوشنی، پوشن‌کومه‌ای و کومه‌ای می‌آید.
ابر پرسا
ابر پَرسا یا سیروس (Cirrus) به طور کلی به ابرهایی گفته می‌شود که غالباً نازک بوده و به صورت پر مانند و سفید رنگ و شفاف دیده می‌شوند و ارتفاع نسبتاً زیادی از سطح زمین دارند. واژه پَرسا در فارسی به معنی پرمانند است.
ابرهای پرسا به شکل رشته‌های ظریف سفید یا تکه‌ها یا نوارهای باریک عمدتاً سفید جداازهم هستند. این ابر جلوه‌ای ریسه‌دار یا گیسودار یا ابریشمی یا هر دو را دارد.
گاهی اوقات این ابرها به حدی گسترده هستند که از یکدیگر قابل تشخیص نیستند. ابرهای پرسا حدود ۳۰٪ از ابرهای زمین را تشکیل می‌دهند. این ابرها با عبور دادن نور خورشید از فضا و اجازه ندادن به انعکاس امواج مادون قرمز باعث ایجاد اثر گلخانه‌ای در سطح زمین می‌شوند.
ابر پرساپوشنی
پرساپوشنی (cirrostratus) پردهٔ ابر شفاف تقریباًً سفید، با جلوه‌ای ریسه‌دار یا صاف است، که همه یا بخشی از آسمان را می‌پوشاند و غالباً پدیده‌های هاله‌ای تولید می‌کند.
پرساکومه‌ای کندویی
پرساکومه‌ای کندویی (Cirrocumulus lacunosus) زیرگونه‌ای از ابر پرساکومه‌ای Cirrocumulus است. این زیرگونه از ابر نسبتاً نادر است و به صورت لایه‌ای از ابر با روزنه‌های مدور در درون آن روی می‌دهد. این روزنه‌ها لبه‌هایی ساییده دارند و اغلب به گونه‌ای قرار گرفته‌اند که به صورت شبکه یا کندو دیده می‌شوند.
ابر پرساکومه‌ای
پرساکومه‌ای (cirrocumulus) از انواع ابر است. این نوع ابر تکه یا برگه یا لایۀ ابر سفید، نازک و بدون سایه‌روشن، متشکل از اجزای بسیار کوچک به شکل دانه، چین‌وشکن و غیره است. پرساکومه‌ای‌ها درهم‌فرورفته یا جداازهم و کم‌وبیش به‌طور منظم مرتب‌شده هستند؛ قطر ظاهری بیشتر این اجزا کمتر از یک درجه است.
پرسای پکیده
پَرسای پَکیده (Cirrus spissatus) گونه‌ای ابر پرسا است با ضخامت اپتیکی کافی که هر گاه خورشید پشت آن قرار گیرد خاکستری‌رنگ دیده می‌شود.
پرسای چنگک‌دار
پَرسای چنگک‌دار (Cirrus uncinus) گونه‌ای است از ابر پرسا که اغلب به شکل ویرگول و در رأس به صورت چنگک یا طره مو است.
پرسای درون‌پیچ
پرسای درون‌پیچ پرسایی که رشته‌های آن خمیدگی بسیار نامنظمی دارد و غالباً به صورتی زیبا در هم می‌پیچند.
ابرپلاسی
پلاسی ابری شبیه تکه‌های ژنده که گاهی لایه پیوسته‌ای تشکیل می‌دهد و زیر ابر دیگری قرار می‌گیرد یا بدان متصل می‌شود؛ این ابر فرعی اکثراً همراه با فرازپوشنی و باراپوشنی و کومه‌ای‌بارا می‌آید.
ابر پوشنی
ابرهای پوشَنی یا استراتوس (Stratus) نام گونه‌ای از ابرها است که به صورت پتویی و هموار و لایه‌ای هستند. ابر پوشنی به صورت تودهٔ متراکمی از بخار آب به شکل مه دور از زمین می‌باشد، که قطر آن در همه‌جا یکسان است، مشاهده می‌گردد. از ابرهای پوشنی ممکن است باران (به صورت نم‌نم) یا برف روشن و ریز ببارد
ابر پوشنی لایهٌ ابر خاکستری است با پایه‌ای تا حدودی یکنواخت که امکان دارد از آن باران ریزه و یا سوزنک‌های یخی یا برف‌دانه ببارد؛ هنگامی که خورشید در پشت این ابر قرار گیرد، خطوط مرزی آن به روشنی قابل تشخیص است؛ پدیده‌های هاله‌ای تولید نمی‌کند، مگر در دماهای بسیار پائین؛ گاهی این ابر به شکل تکه‌های پاره پاره ظاهر می‌شود. ارتفاع این ابر از سطح زمین بسیار کم است بارندگی در این ابرها در حرارت‌های فوق صفر درجه سانتی‌گراد بصورت ریزدانه می‌باشد. باران در ابرهای پوشنی هم تشکیل می‌شوند. اگر باران ریز یکنواخت برای مدت کوتاهی ببارد، احتمالاً از یک ابر پوشنی باریده است.
جایی که تودهٔ هوای گرم جایگزین تودهٔ هوای سرد شود و خود به هوا برود؛ جبههٔ گرم ایجاد می‌شود؛ در این صورت هوای گرم به صورت آرام؛ آرام درارتفاع ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متری بالا می‌رود و پوشنی را ایجاد می‌کند که؛ در هنگام بارش محدودهٔ ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتری را در بر می‌گیرد.
هنگامی که از بالا مشاهده می‌شود، پوشنی همواره قله یکنواخت دارد، که معمولاً با وارونگی دما یا لایه دیگری که به صورت گرمایی پایدار است مشخص شده است. پوشنی همان مشخصه‌های مه را می‌تواند داشته باشد، جز اینکه در سطح زمین پدید نمی‌آید.
پوشنی‌دیس
پوشنی‌دیس ابری که به صورت ورق یا لایه افقی و وسیع گسترش می‌یابد؛ این اصطلاح همراه با ابرهای فرازکومه‌ای و پوشن‌کومه‌ای و گاهی پرساکومه‌ای می‌آید.
ابر خطی
کانتریل (به انگلیسی: Contrails کوتاه شده‌ی “condensation trails”) یا بخار دنباله‌دار، ابرهای مصنوعی هستند که گاهی اوقات پشت هواگردها تشکیل می‌شوند.
ابر رنگین‌تاب
ابر رنگین‌تاب یا ابر استراتوسفری قطبی ابری در زمستان است که در ارتفاع ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ متر وجود دارد. این ابر در گرگ‌ومیش شهری وقتی که خورشید میان ۱ تا ۶ درجه زیر افق است، به بهترین صورت دیده می‌شود. این ابر در ایجاد سوراخ لایه ازون نقش دارد و لایه ازون را تخریب می‌کند.
ابر سندانی
سندانی قسمت فوقانی ابر کومه‌ای‌بارا که به شکل سندان با نمای هموار و ریسه‌دار و مخطط است.
ابر شب‌تاب
ابرهای شب‌تاب یا شب (به انگلیسی: Noctilucent cloud) پدیده‌ای نازک و ابر مانند، و به اصطلاح لبه‌های پاره پاره‌ای از ابرهای بسیار روشن تر و فراگیر قطبی به نام ابرهای مزوسفری قطبی در هواکره (جوّ) بالایی هستند که در سپیده دم دیده می شوند است و ساختار آنها بلور آب یخ زده‌است.
ابر شوریده
ابر شوریده (asperatus) که موج‌دار شوریده (Undulatus asperatus) هم نامیده می‌شود گونه‌ای از ابر است که گنجاندن آن در دسته‌بندی رسمی ابرها در سال ۲۰۰۹ توسط بنیادگذار انجمن ارج‌گذاری به ابر پیشنهاد شده‌است. در صورت درج این گونه از ابر در اطلس بین‌المللی ابرها، این نخستین مورد پس از درج پَرسای درون پیچ cirrus intortus در این اطلس است که در سال ۱۹۵۱ صورت گرفت.
با اینکه ابرهای شوریده تیره‌رنگ و توفانی به نظر می‌آیند و ظاهری بدشگون دارند اما معمولاً بدون تشکیل توفان به مرور ناپدید می‌شوند. این ابرها بیشتر در دشت‌های بزرگ میانه ایالات متحده دیده می‌شوند و زمان ظهور آنها معمولاً بامداد یا ظهر و پس از باد و باران همراه با رعد و برق است.
ابر شیپوری
ابر شیپوری ستون یا مخروطی وارونه از ابر است که از پایه ابر آویزان است؛ این ابر فرعی بیشتر با کومه‌ای‌بارا همراه است و خیلی کم با کومه‌ای دیده می‌شود.
ابر کومولوس
ابرهای کومه‌ای یا کومولوس: Cumulus cloud که در میان عامه تحت عنوان ابرهای پنبه‌ای، توده‌ای و کلمی شناخته می‌شوند گونه‌ای از ابرهای سفید و بزرگ و متراکم هستند که عمدتا به صورت عمودی توسعه می‌یابند. واژه کومولو در لاتین به معنای کومه یا توده است
این ابرها اغلب ساختمان گل کلمی داشته و سطح بالای آن حالت گنبدی دارد و متشکل از قطعات کوچک ابرهای سفید پنبه‌ای است که معمولاً صبحگاهان در امتداد ارتفاعات تشکیل می‌گردند و دارای حالت جوشش (در اثر صعود هوای مرطوب) هستند. قطعات پراکنده این ابرها تقریباً دارای ارتفاع یکسان و معرف به کومه‌ای‌های هوای خوب می‌باشند.
ابرهای کومه‌ای جداازهم و معمولاً چگال، با خطوط مرزی واضح هستند که نمای آنها به شکل خاکریز یا گنبد یا برج‌های در حال افزایش و گسترش است؛ بخش‌های رو به آفتاب این ابرها غالباًً سفید درخشان و پایهٔ آنها به‌نسبت تیره و افقی است.
به طور کلی ابری که ویژگی اصلی آن گسترش قائم به‌صورت تپه و گنبد و برج باشد کومه‌ای‌دیس cumuliform نامیده می‌شود.
ابری که از ابر کومه‌ای زاده شده باشد کومه‌ای‌زاد cumulogenitus و ابری که از تحول درونی ابر کومه‌ای به وجود آید کومه‌ای‌گشت cumulomutatus نام دارد. اَبرهای کومه‌ای با ترتیب چندضلعی یا بیضی‌وار که مرکز آنها بی‌اَبر است کومه‌ای یاخته‌باز open-cell cumulus نام دارند. به ابر کومه‌ای بسیار گسترده در کمربندهای باد بسامان بر فراز اقیانوس‌ها اَبر کومه‌ای
گفته می شود.
به ابر کومه‌ای بسیار گسترده در کمربندهای باد بسامان بر فراز اقیانوس‌ها اَبر کومه‌ای باد بسامان trade cumulusگفته می شود
عدسگون
عدسگون ابری است به شکل عدس یا بادام، غالباً بسیار طویل و معمولاً با حدود کاملاً مشخص، گاهی لبه‌های آن قوس و قزحی است؛ این نوع ابر منشأ کوهستانی دارد، اما ممکن است در نواحی نیمه‌کوهستانی نیز دیده شود؛ این اصطلاح عمدتاً همراه با ابرهای پرساکومه‌ای و فرازکومه‌ای و پوشن‌کومه‌ای می‌آید.
ابر فرازپوشنی
برهای فَرازپوشَنی یا آلتواستراتوس (نام علمی: Altostratus) ابرهایی لایه‌لایه به رنگ خاکستری یا آبی-خاکستری هستند که در سطح میانی قرار داشته و از بلورهای یخ و قطرات آب تشکیل شده‌اند. این ابرها معمولاً تمام آسمان را می‌پوشانند و از قسمت‌های نازکترشان، خورشید به شکلی محو همچون صفحه‌ای مدور دیده می‌شود
ابرهای فرازپوشنی گاهی نازک و گاهی ضخیمند و به وسیلهٔ آنها می‌توان ریزش باران را پیش‌بینی نمود،چرا که این ابرها غالباً پیش از وقوع طوفان‌هایی که منجر به بارشی مداوم و در سطحی وسیع می‌شود شکل می‌گیرند.
پیشوند آلتو به معنای میانی است و آمدن آن پیش از نام ابر اشاره به قرارگرفتن آن در سطح میانی و در ارتفاعی بین ۲۰۰۰ تا ۷۰۰۰ متر دارد.
ابر کدر
کدر تکه یا برگه یا لایه گسترده‌ای از ابر، که بخش بیشتری از آن چنان کدر است که خورشید یا ماه از پشت آن پیدا نیست؛ این اصطلاح همراه با ابرهای فرازکومه‌ای، فرازپوشنی، پوشن‌کومه‌ای و پوشنی می‌آید.
کندویی
کندویی تکه‌ها یا برگه‌ها یا لایه‌های ابر معمولاً کمی نازک، با حفره‌های گردی که پراکندگی نسبتاً منظمی دارند و بیشتر آنها دارای لبه‌های نواری هستند؛ اجزای ابر و فضاهای خالی میان آنها اغلب به گونه‌ای قرار گرفته‌اند که به صورت شبکه یا کندو دیده می‌شوند.
گونه‌ها
پرساکومه‌ای پوشنی‌دیس کندویی (Cirrocumulus stratiformis lacunosus)
پرساکومه‌ای کنگره‌دار کندویی (Cirrocumulus castellanus lacunosus)
پرساکومه‌ای منگوله‌دار کندویی Cirrocumulus floccus lacunosus))
ابر کومه‌ای‌بارا
کومه‌ای‌بارا یا کومولونیمبوس (Cumulonimbus) نام نوعی از ابر است که بلند و متراکم می‌باشد و همراه با صاعقه بوده و پیش از طوفان ظاهر می‌گردد. این ابرها از توده‌های بزرگ و انبوه ابر که به شکل برج عظیمی است، تشکیل می‌گردند. کومولونیمبوس از دو واژه لاتین کومولوس به معنای انباشته و نیمبوس به معنای باران ساخته شده است. این ابرها می‌توانند به تنهایی، و یا در کنار یک جبهه هوای سرد در آسمان ظاهر شوند.
کومه‌ای‌بارا ابر سنگین و چگال، با گسترش قائم چشمگیر و به شکل کوه یا برج‌های عظیم است؛ دست‌کم بخشی از قسمت فوقانی آن معمولاً هموار یا رشته‌رشته یا مخطط و همواره تخت است؛ این بخش اغلب به شکل سندان یا پرهٔ بسیار بزرگ گسترش می‌یابد. زیر پایه این ابر که معمولاً بسیار تیره‌رنگ است، غالباً ابرهای پاره‌پاره وجود دارد که ممکن است به آن پیوسته یا از آن جدا باشند. بارش آن گاهی به صورت میلابی دیده می‌شود.
این ابرها را توده‌های بزرگ و انبوه ابر که به شکل برج عظیمی سر به آسمان کشیده‌اند تشکیل می‌دهند. رنگ قسمت فوقانی در این ابرها متمایل به آبی و زیر پایهٔ این ابر معمولاً بسیار تیره است. این ابرها به نام ابرهای رعدوبرق نیز معروف‌اند و بارندگی آنها بصورت رگباری است. اغلب با یک جبهه سرد و فعال همراه بوده و یا در اثر ناپایداری محلی ایجاد می‌شوند و در عرض‌های میانه اغلب در اوایل بهار و پاییز مشاهده می‌شوند.
ابری که از ابر کومه‌ای‌بارا زاده شده باشد را کومه‌ای‌بارازاد cumulonimbogenitus می‌گویند.
منگوله‌دار
منگوله‌دار گونه‌ای که در آن هر واحد ابر دارای دسته کوچک مومانندی با نمای کومه‌ای است که قسمت تحتانی آن کم‌وبیش پاره‌پاره و اغلب همراه با ابر فرعی میلابی است؛ این اصطلاح غالباً همراه با ابرهای پرسا و پرساکومه‌ای و فرازکومه‌ای می‌آید.
موج‌دار
موج‌دار ابری است که تکه‌ها یا برگه‌ها یا لایه‌های آن به شکل موج است؛ این امواج را می‌توان در لایه‌های ابر نسبتاً یکنواخت یا در ابرهایی متشکل از اجزای جدا از هم یا به هم پیوسته مشاهده کرد؛ این اصطلاح عمدتاً همراه با ابرهای پرساکومه‌ای و پرساپوشنی و فرازکومه‌ای و فرازپوشنی و پوشن‌کومه‌ای و پوشنی می‌آید.
نیم‌شفاف
نیم‌شفاف ابری است با تکه یا برگه یا لایه گسترده، که بخش بیشتری از آن چنان است که مکان خورشید یا ماه از پشت آن پیداست؛ این اصطلاح همراه با ابرهای فرازکومه‌ای و فرازپوشنی و پوشن‌کومه‌ای و پوشنی می‌آید.