پای پرانتزی میتواند علل وراثتی داشته باشد و باعث تغییر شکل استخوانها و نهایتا انحراف زانوها به خارج شود. انحراف ممکن است در یک زانو یا در هر دو زانو ایجاد شود و البته با درد همراه نیست، اما بر شیوه راه رفتن و سرعت حرکت فرد تاثیر میگذارد و مشکلات فراوانی در فعالیتهای روزانه وی، بهخصوص در مفاصل زانو، مچ و لگن ایجاد میکند. معیار تشخیص شدت پای پرانتزی فاصله هر دو زانو، هنگامی که هر دو پا کنار هم جفت هستند، است.
دلیل و درمان اختلال پای پرانتزی در سنین مختلف
باوجود اینکه زانوی پرانتزی بهطور شایع درکودکان دیده میشود، در انواعی دیگر، بالغان را نیز گرفتار میکند. البته علل زانوی پرانتزی در کودکان با علل این اختلال در بالغان بسیار متفاوت است؛
به این ترتیب که این اختلال در کودکان یا فیزیولوژیک است که بهعلت وضعیت قرارگیری جنین در رحم ایجاد میشود و تا ۳ سالگی اصلاح خواهد شد و معمولا دوطرفه و قرینه است یا اینکه پاتولوژیک است و در اثر عوامل مختلف در کودکی، بلوغ و سالمندی بروز پیدا میکند.
از علل کلی این مشکل میتوان به بیماریهای مادرزادی مانند کوتاهی نازکنی، بدشکلی وراثتی استخوان درشتنی، بیماری بلانت یا انحراف به بیرون استخوان درشتنی بهعلت اختلال در عملکرد صفحه رشد آن، اختلال وراثتی در ایجاد و تکامل صفحه رشد استخوانها و عوامل خارجی مانند تصادف، شکستگیهای درماننشده و آرتروز شدید زانو اشاره کرد.
درمان این مشکل هم مانند علل پای پرانتزی، در بالغان با کودکان متفاوت است.
در کودکان و پیش از سن بلوغ معمولا حرکتدرمانی و فیزیوتراپی تجویز میشود. در صورت بالا بودن درجه انحراف زانو در بالغان از روشهای جراحی نیز استفاده میشود که در آن جراح ارتوپد با برداشتن یک تکه مثلثی از استخوان، مفصل را صاف میکند. افرادی که زانویشان با روش جراحی اصلاح شده باید با انجام جلسات فیزیوتراپی و حرکتدرمانی و تقویت عضلات اطراف زانو مانع از ایجاد محدودیت و عود مجدد انحراف در زانوی خود شوند.
فیزیوتراپیست هم با استفاده از تکنیکهای دستی میتواند توانایی حرکت طبیعی را به مفصل بازگرداند، به این ترتیب، متحرکسازی مفصل و بافتهای نرم اطراف در این روش، از انحراف بیشتر زانو به خارج جلوگیری میکند. این درمانها در دوران پیش از بلوغ میتوانند اصلاحکننده انحراف باشند و پس از آن نقش پیشگیرانه در افزایش زاویه انحراف داشته باشند.
فواید و ویژگی تمرینهای اصلاحی
تمرینهای تقویتی عضلات زانو و ساق میتوانند تعادل را میان عملکرد آنها برقرار کنند و زاویه انحراف را کاهش دهند. این تمرینهای اصلاحی معمولا با استفاده از وزنه روی ساق پای بیمار یا باندهای الاستیک یا اعمال فشار فیزیوتراپیست انجام میشوند.
تمرینها باید با استفاده از وزنههای کم شروع شوند و بهتدریج افزایش یابند. آموزش و انجام تمرینهای کششی نیز عضلات کوتاهشده را به طول طبیعی خود بازمیگرداند و باعث برگشت عملکرد طبیعی این عضلات بر مفصل زانو میشود. از دیگر درمانهای این بدشکلی، استفاده از کفی طبیای است که لبه خارجی آن ارتفاع بیشتری نسبت به لبه داخلی داشته باشد. همچنین زانوبندهایی که با اعمال فشار زانو را داخل میرانند نیز میتوانند موثر باشند.
تمرین اول
یکی از تمرینهایی که میتواند به بهبود این مشکل کمک کند، نشستن بیمار به حالتی است که در شکل میبینید و دور کردن زانوها از هم، بهطوری که در عضلات داخلی ران، احساس کشش شود. این تمرین ۲ تا ۳ بار در روز و هر بار به صورت ۱۰ کشش ۱۰ ثانیهای توصیه میشود.
تمرین دوم
در این تمرین بیمار روی صندلی مینشیند و یک توپ لاستیکی را بین زانوهای خود قرار میدهد. ۲ تا ۳ بار در روز و هر بار ۱۰ مرتبه زانوهای خود را به توپ فشار میدهد، ۶ ثانیه انقباض را نگه میدارد و سپس رها میکند.
تمرین سوم
در این تمرین، بیمار روی شکم میخوابد و در حالی که زانوهایش ۹۰ درجه خم هستند، یک توپ یا بالش بین مچ پاهایش قرار میگیرد و با هر دو مچ پا به این بالش فشار وارد میکند. ۶ ثانیه انقباض، سپس بیمار استراحت و تمرین را تا ۱۰ حرکت تکرار میکند. این تمرین ۲ تا ۳ بار در روز میتواند مفید باشد.
تمرین چهارم
چنانکه در شکل میبینید، بیمار یک باند الاستیک را گره زده و دور هر دو زانوی خود میاندازد. در حالتی که دستها در جلوی بدن قرار دارند بیمار ضمن تلاش برای دور کردن زانوها از هم، به آرامی زانوها را خم کرده و سپس به وضعیت اول بازمیگردد و این حرکت را ۱۰ بار تکرار میکند. انجام این ۱۰ حرکت ۲ تا ۳ بار در روز میتواند مفید باشد.
تمرین پنجم
در این تمرین چنانکه در شکل زیر میبینید، فرد در حالت نشسته، زانوی مقابلش را کاملا خم میکند و با نزدیک کردن دستها به مچ پا در عضلات داخل و پشت ران کشش ایجاد میکند. ۱۰ کشش ۱۰ ثانیهای، ۲ تا ۳ بار در روز به این افراد توصیه میشود.
منبع:سلامت
نظرات بسته شده است.