علائم و نشانه های سرطان حنجره،درمان سرطان حنجره،هر سال در جهان ۱۳۰ هزار مورد جدید از سرطان حنجره گزارش میشود که حدود ۱۴ هزار مورد آن به ایالات متحده تعلق دارد. علت واقعی بروز آن هنوز مشخص نیست اما سیگار نقش کلیدی در بروز این سرطان دارد، بهخصوص در طول درمان بسیار تاکید شده مصرف سیگار باید قطع شود زیرا این کار در بهبود آسیبهای ناشی از جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی بسیار تاثیرگذار است.
سرطانهای حنجره به ۳ گروه تقسیم میشوند. حدود دوسوم از این سرطانها به منطقه گلوتیک حنجره مربوط هستند؛ ناحیه برجستهای که پشت زبان قرار دارد. سرطان در این منطقه عموما در مرحله اولیه و با گرفتگی صدا مشخص میشود. حدود یکسوم از موارد سرطان حنجره نیز در منطقه سوپراگلوتیک (ناحیه بالایی منطقه گلوتیک) و حدود ۲ درصد از این سرطانها در منطقه ساب گلوتیک (ناحیه پایینی منطقه گلوتیک) دیده نمیشوند. سرطان در این ۲ منطقه دیرتر علامت میدهد بنابراین وسعت بیشتری پیدا میکند و با نتایج کمتری در درمان همراه است. از سرطانهای دیگر نواحی اطراف حنجره میتوان به سرطان هیپوفارنکس (ناحیه پایین منطقه حلقی) اشاره کرد که تقریبا یکچهارم از سرطانهای منطقه را به خود اختصاص میدهد.
سرطان حنجره باید توسط یک تیم درمان شود
عمده بیماران مبتلا به سرطان حنجره در مراحل پیشرفته این بیماری به پزشک مراجعه میکنند. تا حدود ۲۰ سال پیش تقریبا تنها درمان برای این افراد جراحی بود، اما امروزه تمایل بیشتر به حفظ حنجره است. حنجره، مجرای عبور هوا و تولید صوت و برقراری ارتباط با محیط است، بنابراین متخصصان همگی درصدد هستند آن را برای بیمار نگه دارند. به همین دلیل یک تیم باید بیمار را درمان کند؛ تیمی که از جراح مجرب حنجره برای جراحی، متخصص سرطان برای تصمیمگیری راجع به شیمیدرمانی، متخصص پرتودرمانی پزشکی برای رادیوتراپی و روانپزشک باتجربه در زمینه سرطان تشکیل شده باشد. این متخصصان میتوانند با یکدیگر به نتیجه برسند که برحسب سن بیمار، توان فیزیکی و توقع او از ارتباط با جامعه و زندگی چه درمانی را برایش در نظر بگیرند.
کدام روش درمانی: جراحی، شیمیدرمانی یا رادیوتراپی؟
جراحی یکی از روشهای درمان سرطان حنجره است. برای درمان این سرطان بهطور سنتی کل حنجره را خارج میکردند و بیمار صدای خود را برای همیشه از دست میداد. این موضوع اثری بسیار منفی روی وضعیت روانی فرد میگذارد اما خوشبختانه در درمانهای مدرن و جراحیهای پیشرفته میتوان تومور را ذرهذره از روی محل طناب صوتی یا اطراف آن برداشت و در عین حال حنجره را در جای خود حفظ کرد. اگرچه این روشهای پیشرفته در تمام مراکز درمانی انجام نمیشوند، ترجیح همه پزشکان این است که تا حد امکان حنجره را حفظ کنند و از درمانهای غیرجراحی مثل رادیوتراپی و شیمیدرمانی بهره بگیرند.
شیمیدرمانی ممکن است ابتدا برای کوچک کردن تومور و محدود کردن پیشرفت بیماری به کار رود و در مرحله بعد اقدامات دیگر مثل جراحی یا پرتودرمانی انجام شود. این نوع شیمیدرمانی «نئوادجوونت» نام دارد که از طریق آن مرحله بیماری پایینتر میآید و درمان آسانتر میشود. البته این روش تقریبا تحقیقاتی است و به صورت رایج در بیمارستانهای کشور انجام نمیشود.
در روش درمانی دیگر میتوان ابتدا یک جراحی محدود روی حنجره انجام داد. امید این است که حنجره حفظ شود اما این احتمال هم وجود دارد که جراح آن را بهطور کامل خارج کند. بعد از آن نیز باتوجه به مرحله بیماری ممکن است تصمیم به پرتودرمانی تکمیلی یا حتی شیمیدرمانی گرفته شود.
درمان شایعتری هم برای این سرطان وجود دارد و آن انجام شیمیدرمانی و رادیوتراپی بهطور همزمان است. این روش بیشتر برای افراد جوانی به کار میرود که تومورشان محدود به حنجره است و تمایل به حفظ صوت دارند. حال ممکن است ابتدا شیمیدرمانی انجام شود و بعد رادیوتراپی یا اینکه هر ۲ روش همزمان انجام شوند. امروزه این روش تقریبا جایگزین درمان جراحی شده است. البته در بعضی موارد با اینکه ضایعه محدود به فضای حنجره است، نمیتوان فقط به شیمیدرمانی و رادیوتراپی اعتماد کرد.
برای مثال ممکن است غضروف از طریق تومور به حد وسیعی خورده شده باشد یا فرد مسن باشد و تحمل شیمیدرمانی و رادیوتراپی را نداشته باشد. در این صورت مجبور به جراحی و خارج کردن حنجره از فضای درگیرشده میشویم.
درمورد تومورهای پیشرفته حنجره که دستاندازی کرده و از فضای گردن خارج شده و به ریه و قسمتهای دیگر تهاجم کردهاند باید ابتدا از شیمیدرمانی استفاده کرد. اگر شیمیدرمانی بتواند تومور را بهطور کامل از این فضاها خارج و به ناحیه حنجره محدود کند، میتوان درمان را فقط روی حنجره از طریق رادیوتراپی یا شیمیدرمانی مجدد یا حتی جراحی ادامه داد. درکل، تصمیمگیری درمورد درمان برای هر بیمار متفاوت است و متخصصان مختلف به صورت گروهی انجام میدهند.
علائم هشدار دهنده سرطان حنجره
گرفتگی طولانی مدت صدا و یا تغییرات صدا بدون علت مشخص
احساس وجود تودهای در گلو
برآمدگی در ناحیه گردن
تنگی نفس در اثر فعالیت
سرفه مزمن
سختی و یا احساس درد هنگام بلع غذاسرفه همراه با خلط خونی
غدههای لنفاوی متورم و سفتی در گردن
احساس درد در هنگام لمس گلو
تنفس صدادار
بوی بد دهان
گوش درد (بدون عفونت)
کاهش وزن
شایعترین علامت بروز سرطان حنجره خشونت در صدا بدون علت و برای طولانی مدت است، سرطان حنجره ازرایج ترین سرطانهای سر و گردن میباشددر این نوع سرطان سلولهای بدخیم سرطانی درباقتهای حنجره رشد می کنند.
سرطان حنجره (جعبه صدا) بیماری است که در آن سلولهای سرطانی ( بدخیم ) در بافتهای حنجره یافت می شوند . حنجره راه عبوری کوتاه شبیه یک مثلث است که درست زیرحلق و در ناحیه گردن قرار گرفته است . حلق لوله ای تو خالی بطول ۵ اینچ است که از پشت بینی شروع شده و به سمت پایین تا ناحیه گردن پیش می رود تا اینکه به مری برسد . مری لوله ای است که به سمت معده می رود . هوا از طریق حلق و سپس حنجره به نای ( تراشه ) رسیده و از آنجا به ریه ها می رود . غذا از طریق حلق وارد مری می شود . حنجره در بالای خود دارای یک تکه بافت کوچک است که اپی گلوت نامیده می شود . این عضو مانع ورود غذا به راههای هوایی می گردد .
حنجره دارای طنابهای صوتی است که امواج صدا را هنگامیکه هوا در برابر آنها به جریان می افتد تولید و مرتعش می کنند ِ بازتاب این امواج از طریق حلق ِ دهان و بینی منجر به تولید صدای شخص می گردد . عضلات موجود در حلق ِ صورت ِ زبان و لبها به مردم در بیان کلمات قابل فهم کمک می کند .
۳ قست اصلی در حنجره وجود دارد :
گلوت ( بخش میانی حنجره که طنابهای صوتی درآنجا واقع شده اند )
سوپرا گلوت ( بافت بالای گلوت )
ساب گلوت ( بافت پایین گلوت ) . ساب گلوت به نای متصل است و هوا را از این طریق به ریه ها می رساند .
سرطان حنجره اکثر در افراد سیگاری دیده می شود . اگر فردی به این بیماری مبتلا است و سیگار می کشد باید هرچه زودتر مصرف سیگار را قطع نماید .
درصورت وجود علائم بالینی زیر باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمود:
گلودردی که خوب نمی شود ، درد بهنگام بلع ، تغییر و یا خشونت صدا ، درد گوش و یا وجود غده در گردن .
اگر چنین علائمی وجود داشته باشد ، پزشک با قرار دادن یک لوله در گلوی بیمار که یک چراغ مخصوص نیز در انتهای آن وجود دارد به معاینه حنجره می پردازد . این عمل لارنگوسکوپی نامیده می شود . درصورتیکه پزشک بهنگام معاینه به بافتی غیر طبیعی برخورد نماید ِ تکه ای از آن بافت را برداشته و در زیر میکروسکوپ به مطالعه آن می پردازد تا ببیند که آیا سلولهای سرطانی در بافت مورد نظر وجود دارد یا خیر ؟ این روش نمونه برداری ( بیوپسی ) نامیده می شود. همچنین پزشک برای بررسی احتمال وجود غده به لمس گلو و گردن می پردازد .
شانس بهبودی بیمار ( پیش آگهی ) به محل استقرار سرطان در حنجره ِ اینکه آیا سرطانها تنها در حنجره وجود دارد و یا به بافتهای دیگر پخش شده است ( مرحله بیماری ) و وضعیت عمومی سلامت بیمار بستگی دارد .
اطلاعات مربوط به مرحله بندی بیماری
مرحله بندی سرطان حنجره : زمانی که پی بوجود سرطان حنجره برده میشود ِ آزمایشهای متعددی برای پی بردن به این نکته که آیا سلولهای سرطانی به نواحی دیگر بدن دست اندازی کرده اند یا خیر انجام می شود . این روش مرحله بندی بیماری نامیده می شود ِ یک پزشک برای انتخاب درمان مناسب باید از مرحله ای که بیماری در آن واقع است آگاهی داشته باشد ِ در سرطان حنجره تعاریف مربوط به مراحل ابتدایی به نقطه ای که سرطان از آنجا آغاز شده است بستگی دارد.
مرحله بندی زیر برای سرطان حنجره بکار برده می شود .
مرحله اول ( I ) :
سرطان تنها در همان ناحیه ای که شروع شده است قرار دارد و به گره های لنفاوی همان ناحیه و یا نواحی دورتر بدن دست اندازی نکرده است . ( گره های لنفی اندامهای لوبیایی شکل کوچکی هستند که در سرتاسر بدن وجود داشته و تولید و حفظ سلولهای مبارز با بیماریهای عفونی را بر عهده دارند ) .
تعریف دقیق مرحله یک به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان تنها در ناحیه سوپرا گلوت قرار داشته و طنابهای صوتی می توانند بطور طبیعی حرکت کنند .
گلوت : سرطان تنها در طنابهای صوتی قرار داشته و این طنابها می توانند بطور طبیعی حرکت کنند .
ساب گلوت : سرطان به خارج از ساب گلوت پیشرفت نکرده است .
مرحله دوم ( II ) :
سرطان تنها در حنجره وجود داشته و به گره های لنفاوی همان ناحیه و یا نواحی دورتر بدن پیشرفت نکرده است . تعریف دقیق این مرحله مطابق زیر به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان در بیش از یک ناحیه از سوپرا گلوت وجود دارد ولی طنابهای صوتی می توانند آزاد و بطور طبیعی حرکت کنند . گلوت : سرطان ِ سوپرا گلوت باساب گلوت و یا هر دو منتشر شده است . طنابهای صوتی ممکن است بطور طبیعی حرکت کنند یا نکنند .
ساب گلوت : سرطان ِ طنابهای صوتی را در گیر کرده است ولی ممکن است طنابهای صوتی بطور طبیعی حرکت کنند یا نکنند .
مرحله سوم ( III ) :
هر یک ازموارد زیر در این مرحله صدق می کند :
سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظیر حلق و یا بافتهای گردن انتشار پیدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحیه ای ممکن است حاوی سرطان باشند یا نباشند .
سرطان به یک گره لنفی در همان سمت گردن انتشار یافته و اندازه گره لنفاوی از ۳ سانتی متر بیشتر نمی باشد ( تنها کمی بیش از یک inch )
مرحله چهارم ( IV ) :
هریک از موارد زیر ممکن است صادق باشد :
– سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظیر حلق و یا بافتهای گردن انتشار پیدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحیه ای ممکن است حاوی سرطان باشند یا نباشند .
– سرطان به بیش از یک گره لنفاوی در همان سمت گردن منتشر شده و باعث بروز سرطان در آنها گشته است . و یا به گره های لنفاوی یک یا هر دو طرف گردن منتشر شده و اندازه گره ها بیش از ۶ سانتی متر می باشد ( بیش از ۲ اینچ )
– سرطان به قسمتهای دیگر بدن دست اندازی نموده است .
عود بیماری : منظور از عود بیماری باز گشت مجدد آن بعد از درمان می باشد . محل بازگشت می تواند حنجره و یا هر قسمت دیگر بدن باشد .
نگاهی اجمالی به روشهای درمانی
چگونه سرطان حنجره درمان میشود ؟
درمانهایی برای بیماران مبتلا به سرطان حنجره وجود دارد . ۳ نوع درمان مورد استفاده واقع می شود :
* پرتو درمانی ( با استفاده از مقادیر بالای اشعه ایکس و یاسایر پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلولهای سرطانی )
* جراحی ( خارج کردن سرطان )
* شیمی درمانی ( با استفاده از داروهایی که باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی می شوند ) .
پرتو درمانی با استفاده از اشعه ایکس برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور انجام می شود . تابش پرتو ها بوسیله دستگاهی که خارج بدن قرار دارد ( پرتو درمانی خارجی ) و یا با استفاده از مواد پرتوزایی که رادیوایزوتوپ ) بوسیله لوله های پلاستیکی نازک درمحل استفرار سلولهای سرطانی قرار میگیرند ( پرتو درمانی داخلی ) انجام می شود .
پرتو درمانی خارجی به غده تیروئید و هیپوفیز ممکن است باعث تغییر عملکرد غده تیروئید شود لذا ممکن است پزشک برای اطمینان از عملکرد مناسب غده تیروئید ِ قبل و بعد از پرتو درمانی آزمایشاتی را از تیروئید بعمل آورد . درحال حاضر پرتو درمانی بهمراه تجویز داروهایی که باعث حساسیت بیشتر سلولهای سرطانی به تابش امواج می شود بعنوان یک روش درمانی تحت مطالعه می باشد .
همچنین پرتو درمانی بصورت چند نوبت در روز با دوز کم هم از دیگر روشهای در حال مطالعه می باشد در صورتیکه مصرف سیگار قبل از شروع پرتودرمانی متوقف شود نتیجه بهتری از نظر افزایش طول عمر در پی خواهد داشت جراح ممکن است توده سرطانی و بخشی از حنجره را با یکی از روشهای زیر بردارد :
– کورد کتومی ( cordec tomy ) برای برداشتن طناب صوتی
_ سوپراگلوتیک لارنژکتومی ( Supraglottic laryngectomy ) برای برداشتن فقط سوپراگلوت
– partial or hemilaryngectomy : برای برداشتن فقط قسمتی از حنجره
– لارنژکتومی توتال ( total laryngectomy ) : برای برداشتن کل حنجره . در این روش سوراخی در جلوی گردن ایجاد می شود تا بیمار بتواند به راحتی نفس بکشد . به این عمل تراکئوستومی می گویند ِ اگر سرطان به گره های لنفی سرایت کرده باشد این گره ها نیز برداشته می شوند .
– استفاده از جراحی لیزر برای سرطانهای در مراحل ابتدایی در مرحله پژوهش می باشد ِ در عمل جراحی از لیزر یک رشته نور باریک و فشرده برای برش سرطان مورد استفاده قرار می گیرد .
در شیمی درمانی از داروهایی استفاده می شود که سلولهای سرطانی را نابود می کنند ِ شیمی درمانی ممکن است بصورت تجویز قرص ِ تزریق عضلانی و یا تزریق داخل وریدی انجام شود ِ شیمی درمانی یک درمان فراگیر (سیستمیک) است زیرا دارو وارد خون شده ِ در تمام بدن سیر می کند و می تواند سلولهای سرطانی را در هر جای بدن نابود کند .
بیماران مبتلا به سرطان حنجره استعداد بیشتری برای ابتلا به سایر سرطانهای سروگردن دارند . در حال حاضر مطالعات پژوهشی روی داروهای شیمی درمانی درحال انجام است که آیا می توانند جلوی سرطانهای ثانویه دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری را بگیرند ؟
از آنجاییکه حنجره در فرایند تنفس و صحبت کردن کمک می کند بیمار ممکن است بعلت عوارض سرطان و درمان آن نیازمند کمک باشد ِ بیمار ممکن است نیاز داشته باشد تا راه جدیدی را برای صحبت کردن پیدا کند و حتی از وسایل کمکی مخصوص جهت حرف زدن استفاده نماید . لذا پزشک معالج بیمار مبتلا به سرطان حنجره با پزشکان متخصص در رشته های دیگر جهت اتخاذ بهترین روش درمانی مشاوره می کند . پرسنل پزشکی مجرب می توانند به بهبود بیمار و آموزش روشهای جدید خوردن و صحبت کردن کمک نمایند .
درمان بر اساس مرحله بیماری
درمان سرطان حنجره به محل سرطان در حنجره ِ اسقرار بیماری ِ سن بیمار وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد . ممکن است از روشهای درمانی استاندارد بخاطر اینکه موثر بودن آنها در مطالعات گذشته ثابت شده است استفاده نمود و یا اینکه روشهای درمانی استاندارد بعلت عوارض زیاد در همه بیماران موثر نباشد و بهمین علت است که از آزمونهای بالینی برای یافتن راه حل بهتر استفاده می کنند :
مرحله اول ( I ) سرطان حنجره : نوع درمان به محل سرطان در حنجره بستگی دارد :
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-پرتو درمانی خارجی
۲-جراحی برای برداشتن سوپرا گلوت ( Supraglottic laryngetomy )
۳-جراحی برای برداشتن حنجره ( total laryngectomy )
اگر سرطان در ناحیه گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-پرتودرمانی
۲-جراحی برای برداشتن طناب صوتی ( cordectomy )
۳-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
۴- جراحی لیزر
اگر سرطان در ناحیه ساب گلوت باشد درمان احتمالا پرتو درمانی خواهد بود و در برخی بیماران ممکن است از جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره استفاده کرد ( hemilaryngectomy )
مرحله دوم ( II ) سرطان حنجره : انتخاب روش درمانی به محل استقرار سرطان در حنجره بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-پرتودرمانی خارجی
۲-جراحی برای برداشتن سوپرا گلوت ( Supraglotic laryngectomy ) یا کل حنجره ( laryngectomy )
۳-پرتو درمانی ممکن است بعد از جراحی تجویز شود .
۴-تجویز چندین نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پایین
۵-شیمی درمانی برای جلوگیری از بوجود آمدن سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
اگر سرطان درناحیه گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-پرتودرمانی
۲-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
۳-تجویز چند ین نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پایین
۴-شیمی درمانی برای جلوگیری از بوجود آمدن سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
اگر سرطان در ناحیه ساب گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-پرتو درمانی
۲-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
۳-تجویز چندین نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پایین
۴-شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
مرحله سوم ( III ) سرطان حنجره : نحوه درمان به محل استقرار سرطان در حنجره بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-جراحی برای برداشتن سرطان با یا بدون پرتو درمانی
۲-پرتو درمانی : در صورتیکه توده سرطانی در تنیجه پرتو درمانی کوچک نشد ممکن است به عمل جراحی برای برداشتن حنجره نیاز باشد ( laryngectomy )
۳-تجویز چندین نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پایین
۴-شیمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و یا ترکیب همزمان شیمی درمانی و پرتو درمانی : در صورتیکه این روش منجر به کوچک شدن سرطان نشود ممکن است به عمل جراحی حنجره نیاز شود .
۵-استفاده از داروهای شیمی درمانی که باعث افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
۶- شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
اگر سرطان در ناحیه ساب گلوت باشد یکی از روشهای درمانی زیر مورد استفاده قرار می گیرد :
۱-جراحی برای برداشتن حنجره ( total laryngectomy ) ِ مقداری از بافت اطراف آن ِ غده تیروئید ( با حفظ غدد پاراتیروئید که نزدیک غده تیروئید قرار دارند ) و گره های لنفاوی گردن ِ معمولا بعد از عمل جراحی پرتو درمانی انجام می شود .
۲-پرتو درمانی در صورتیکه بیمار به هر علت کاندید عمل جراحی نباشد
۳-تجویز چندین نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پایین
۴-استفاده از داروهای شیمی درمانی که باعث افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
۵-شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
مرحله چهارم ( IV ) سرطان حنجره : انتخاب نوع درمان به محل استقرار سرطان بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد یکی از روشهای درمانی زیر بکار می رود :
۱-جراحی برای برداشتن حنجره و متعاقب آن پرتو درمانی
۲-پرتو درمانی : در صورتیکه منجر به کوچک شدن توده سرطانی شود ممکن است بیمار به عمل جراحی برداشت حنجره نیاز پیدا کند
۳-تجویز چندین نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پایین
۴-شیمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و یا تجویز همزمان این دو : در صورتیکه این روش باعث کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است به عمل جراحی برداشت حنجره نیاز شود .
۵-شیمی درمانی با استفاده از داروهایی که منجر به افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
۶-شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی ومری
اگر سرطان در ناحیه گلوت باشد درمان یکی از موارد زیر خواهد بود :
۱-برداشت کل حنجره و متعاقب آن پرتو درمانی
۲-پرتو درمانی اگر منجر به کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است بیمار به عمل جراحی برداشت حنجره نیاز پیدا کند .
۳-تجویز پرتو درمانی با دوز پایین چندین بار در روز
۴-شیمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و یا ترکیب همزمان این دو : در صورتیکه منجر به کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است به عمل جراحی برداشت حنجره نیاز شود
۵-شیمی درمانی با استفاده از داروهایی که منجر به افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
۶-شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
اگر سرطان در ناحیه ساب گلوت باشد یکی از روشهای درمانی زیر بکار برده می شود :
۱-عمل جراحی برداشت تمام حنجره و غده تیروئید و برداشتن قسمتی از بافت اطراف حنجره و غدد لنفاوی گردن . معمولا بعد از عمل جراحی پرتو درمانی انجام می شود .
۲-پرتو درمانی : در صورتیکه بیمار به هر علت کاندید عمل جراحی نباشد . روشهای جدید در دست مطالعه ای وجود دارد که در آنها پرتو درمانی و داروهای شیمی درمانی برای افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی ِ مورد استفاده قرار می گیرد .
۳-تجویز چندین نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پایین
۴-ترکیب همزمان شیمی درمانی و پرتو درمانی با دوز پایین
۵-شیمی درمانی با داروهایی که منجر به افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
۶-شیمی درمانی برای جلوگیری از بروز سرطانهای ثانویه دردهان ِ گلو ِ نای ِ بینی و مری
عود سرطان حنجره
انتخاب درمان در سرطان راجعه به نوع درمانی بستگی دارد که بیمار طی اولین بار ابتلاء به سرطان حنجره دریافت نموده بود .
اگر بیمار قبلا فقط تحت عمل جراحی قرار گرفته است این بار نیز ممکن است تحت عمل جراحی دیگه و یا پرتو درمانی قرار بگیرد ِ اگر بیمار قبلا فقط پرتو درمانی گرفته است ِ یک دوره پرتو درمانی دیگر و یا عمل جراحی باید برای او در نظر گرفت ِ اگر عمل جراحی و یا پرتو درمانی موفقیت آمیز نبود باید از شیمی درمانی برای تخفیف علائم استفاده نمود .
چشم انداز آینده سرطان حنجره
پس از برداشتن حنجره، حرف زدن به دلیل نبود تارهای صوتی غیر ممکن می شود. با این حال یک متخصص گفتار درمانی می تواند به شما روش حرف زدن به کمک مری را یاد بدهد.
پروتز های هوایی که می توانند صدا را شبیه سازی کنند نیز می توانند به این افراد کمک کنند. این وسیله در هنگام عمل جراحی کار گذاشته می شود.
تمام سرطانها با توجه به ماهیتشان علاوه بر مسائل جسمی، مشکلات روانشناختی نیز همراه دارند؛ از جمله احساس غمگینی، ناامیدی، ناتوانی، درماندگی، اختلال در تصویر ذهنی از خود (بهخصوص در مورد بدن)، اضطراب و احساس ناامنی که ناشی از احتمال روبرو شدن با خطری غیرمنتظره مانند عود بیماری و مرگ است. در سرطان حنجره آسیب اصلی به تارهای صوتی وارد میشود که مسائل عاطفی نسبتا متفاوتی نسبت به دیگر سرطانها برای بیمار ایجاد میکند. زمانی که سرطان تارهای صوتی را درگیر میکند، این تارها حرکت طبیعی خود را از دست میدهند یا بهطور کلی از حرکت بازمیمانند. یکی از درمانهای اصلی سرطانهای پیشرفته حنجره، برداشتن تارهای صوتی یا برداشتن کل حنجره است. در این صورت بیمار ابزار تولید صدا یعنی تارهای صوتی را از دست میدهد و دیگر نمیتواند صحبت کند.
یکی از مهمترین نیازهای هر انسان، احساس عشق و تعلق است که درواقع همان نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن است. این نیاز از طریق ارتباط با دیگر انسانها بهخصوص اعضای خانواده برآورده میشود. انسان به شکلهای مختلف با دیگران ارتباط برقرار میکند که مهمترین و پرکاربردترین آنها ارتباط کلامی است.
از طریق صحبت کردن است که میتوانیم افکار خود را با دیگران در میان بگذاریم، احساسات خود را بروز دهیم و آنها را از خواستههای خود آگاه کنیم.
بیماران مبتلا به سرطان (صرفنظر از نوع آن) همواره در معرض هجوم نشخوارهای ذهنی گوناگونی هستند که عمدتا افکار منفی نسبت به گذشته و آینده را شامل میشود. این مشغولیت ذهنی مفرط، احساس افسردگی و اضطراب را افزایش میدهد و باعث ایجاد نوعی درخود فرورفتگی میشود و رابطه افراد را با دیگران کاهش میدهد. در بیماران مبتلا به سرطان حنجره چنین مشکلی بهطور قابلتوجهی تشدید میشود. این بیماران با از دست دادن تارهای صوتی دیگر قدرت صحبت کردن ندارند و مهمترین ابزار ارتباطی یعنی تکلم را از دست میدهند. این فقدان باعث میشود نتوانند به راحتی نیازها و احساسات خود را به دیگران بازگو کنند. بدیهی است در این وضعیت، اطرافیان از دردها، ناراحتیها یا نگرانیهای بیمار کاملا آگاه نمیشوند. در نتیجه ممکن است به اندازه کافی به او توجه و محبت نکنند. مجموع این شرایط ارتباط بیمار را با دیگران بهطور قابل توجهی کاهش میدهد و او را هر روز منزویتر میکند. سکوت، انزوا و فاصله گرفتن از دیگران به نوبه خود نشخوارهای ذهنی را افزایش میدهد و احساسات منفی مانند افسردگی و اضطراب را تشدید میکند.
۷ راهکار برای بهبود روحیه مبتلایان به سرطان حنجره
بیماران و خانواده آنها با بهکارگیری این راهکارها میتوانند از رنج روانشناختی بیماری سرطان حنجره بکاهند:
۱) با توجه به از دست دادن قدرت مکالمه و قطع ارتباط این بیماران با دیگران، لازم است از ابزار ارتباطی دیگری استفاده شود، مثل نوشتن روی کاغذ یا گفتوگو در فضای مجازی. استفاده از این ابزار باید به شکل روزمره دربیاید و فقط محدود به رفع نیازهای فیزیکی بیمار نباشد. به عبارت دیگر، هر روز باید مکالمههایی در موارد مختلف و گفتوگوهایی با هدف بیرون کشیدن افکار و احساسات بیمار انجام شود.
۲) این بیماران تا جایی که ممکن است نباید با افکارشان تنها گذاشته شوند. گوشهگیری و جدا بودن از دیگران باعث تشدید افکار منفی میشود. استفاده از روشهایی برای پرت کردن حواس آنها میتواند برای رسیدن به این هدف مفید واقع شود. با توجه به اینکه ما نمیتوانیم لحظهای بدون فکر باشیم، لازم است برای جلوگیری از هجوم افکار منفی جایگزینی برای آنها در نظر بگیریم.
۳) جایگزینی که بتواند ذهن را به اندازه کافی با خود درگیر کند، مانند تماشای فیلم، بهخصوص فیلمهایی که در آنها فرد قهرمان با وجود مشکلات جدی، معنایی در زندگی خود مییابد که به او انگیزه مقابله با مشکلات را میدهد، گوش کردن به موسیقی، مطالعه کتابهایی با محتوای مثبتاندیشی و رفتن به فضای طبیعت، حتی اگر محدود به پیادهروی روزانه در یک پارک محلی باشد هم میتواند به این افراد کمک کند.
۴) استفاده مرتب و روزانه از روشهای آرامسازی عضلانی به بیمار کمک میکند هم اضطراب خود را کاهش دهد و هم به دلیل تمرکز فکر بر انقباض و انبساط عضلات مختلف، از شدت هجوم افکار منفی بکاهد.
دریافت حمایت از جانب دیگران میتواند تاثیر بسزایی در روحیه این بیماران داشته باشد. خانواده بیمار میتوانند ضمن تماس گرفتن با دوستان قدیمی بیمار، از آنها بخواهند به او سر بزنند یا در فضای مجازی با او در تماس باشند.
۵) شرکت مداوم در گروههای درمانی با مشکلات مشابه از یک سو به بیمار پیام غیرمستقیم میدهد که فقط او درگیر این بیماری نیست و از سوی دیگر، افزایش اطلاعات در مورد بیماری، آموختن روشهای مقابلهای برای افزایش قدرت تابآوری و آشنا شدن با روشهایی که دیگر بیماران به کار میگیرند به فرد کمک میکند با افکار منفی مقابله و هیجانات منفی را کنترل کند و با عوارض بیماری خود بیشتر سازگار شود.
۶) پس از پشت سر گذاشتن دورههای اول درمان باید شرایطی برای بیمار ایجاد شود تا طی روز مشغول به کار باشد. این کار ممکن است مستلزم آموزش مهارتهایی متناسب با استعداد و توانایی بیمار باشد یا در صورت امکان فعالیتهای گذشته او از سر گرفته شود. در هر صورت مهم این است که فرد بیکار نباشد و احساس کند نقشی کارآمد و مفید دارد.
۷) دریافت حمایتهای اجتماعی بر احساس بهزیستی بیمار مبتلا به سرطان اثر مهمی دارد. برنامهریزیهای درازمدت از سوی سازمانهای دولتی و غیردولتی برای کمک به بیمار و خانواده او در زمینههای مختلف مادی و غیرمادی، احساس امنیت را در این بیماران و خانوادههایشان افزایش میدهد و از حجم نگرانیهای آنها به صورت قابلتوجهی میکاهد.
شاید بتوان از سرطان حنجره بهعنوان یکی از شایعترین سرطانهای سر و گردن نام برد که سالیانه با آسیبهای بسیار و مرگ و میر فراوانی در جهان همراه است. اهمیت این سرطان به این دلیل است که در صورت تشخیص زودرس با بقای فرد منافاتی ندارد؛ یعنی درمان آن میتواند صددرصد موفق باشد. حتی با تشخیص و درمان بهموقع آسیب ایجادشده، فرد صدای خود را از دست نخواهد داد. عامل ایجادکننده این سرطان در بیش از ۹۰ درصد از موارد، مصرف سیگار است. مصرف الکل، سابقه رادیوتراپی و سابقه عفونتهای ویروسی از دیگر عوامل این بیماری هستند که البته اهمیت کمتری دارند. اخیرا نقش ریفلاکس (بازگشت اسید معده به مری) و آلودگی هوا نیز در این بیماری مطرح شده است.
اگر گرفتگی صدا بیش از ۲هفته باقی ماند، شک کنید
فرد مبتلا به سرطان حنجره بهطور عادی با علائمی مانند گرفتگی صدا، درد در ناحیه حنجره و اشکال در بلع به پزشک مراجعه میکند. در مراحل پیشرفته نیز تنگینفس، احساس برجستگی روی گردن، بزرگی غدد لنفاوی گردن و ناتوانی در غذا خوردن به این علائم اضافه میشود.
در صورتی که فرد بیش از ۲ هفته دچار گرفتگی صدا شده باشد بهعنوان یک علامت هشداردهنده، باید حتما از نظر سرطان حنجره مورد بررسی قرار بگیرد.
البته در این موارد باید سایر علل گرفتگی صدا از جمله بیماریهای خوشخیم حنجره را نیز بررسی کرد. این بیماریها معمولا در افرادی که از صدای خود زیاد و به شکل حرفهای استفاده میکنند (مانند خوانندگان و سخنرانان) شیوع بیشتری دارند.
آقایان بیشتر از خانمها در معرض خطرند
سرطان حنجره بیشتر در آقایان و در سنین میانسالی و بزرگسالی دیده میشود. شیوع این بیماری در جوامع مختلف باتوجه به شیوع مصرف سیگار میتواند متفاوت باشد. برای تشخیص این بیماری در درجه اول نیاز به معاینه یا همان لارنگوسکوپی (حنجرهبینی) وجود دارد.
در بعضی از موارد نیز باید از حنجره عکسبرداری (استروبوسکوپی) کرد. برای تکمیل روند تشخیص از لارنگوسکوپی حین بیهوشی و نمونهبرداری نیز استفاده میشود. روشهایی مانند سیتیاسکن و امآرآی نیز فقط نقش کمکی در تشخیص این بیماری دارند.
ترک دخانیات، مهمترین راه پیشگیری از سرطان حنجره است
پس از تشخیص سرطان حنجره، مرحله درمان آغاز میشود. در مراحل اولیه و حتی در مراحل پیشرفته این بیماری، درمان با کمک جراحی و رادیوتراپی یا ترکیبی از هر دو انجام میشود.
این درمانها در مراحل اولیه سرطان منجر به حفظ حنجره میشوند اما در موارد پیشرفتهتر شاید رادیوتراپی فقط تا مدتی و در درصدی از موارد باعث حفظ حنجره شود. در موارد عود یا مواردی که پاسخ مناسب به درمان نمیدهند، فرد باید تحت جراحی لارنژکتومی (برداشتن حنجره) قرار بگیرد. در پایان باید متذکر شد بهترین راه پیشگیری از این بیماری قطع مصرف سیگار و جدی گرفتن هرگونه گرفتگی صدا بیش از ۲ هفته است.