خواص سیب زمینی و روشهای پخت سیب زمینی،آشپزی با سیب زمینی و خطرات و فواید سیب زمینی
تقریبا همه ی ما با سیب زمینی هستیم و کمتر کسی است که سیب زمینی نخورده باشد. سیب زمینی به دلیل داشتن املاح پتاس برای بیمارانی که قند دارند غذایی بسیار مفیدی است. از خوردن سطح سبز روی سیبزمینی خودداری کنید. سیب زمینی خامی که چند ساعت بماند فاسد شده و نباید آن را بخورید. بخاطر داشته باشید روی سیب زمینی سرکه و آبلیمو نریزید.
– سيبزميني پخته را در آب نگهداري نكنيد چون باعث توليد ميكروبي ميشود كه مرگآور است.نام آن ميكروب ciluo protuo است.
– اگر پوست در اثر آب جوش يا آش سوخت فوراً سيبزميني خام رنده كرده روي قسمت سوختگي بگذاريد و چندمرتبه عوض كنيد.
– سيبزميني كه جوانه زد از خوردن آن خودداري كنيد چون مسموميت ايجاد ميكند. نشانههاي مسموميت: سردرد، تهوع، دلپيچه، سرگيجه، ضعف ضربان قلب.
– سيبزميني به علت داشتن املاح فسفر شهوت را زياد ميكند.
– كساني كه زخم معده دارند از پوره سيبزميني بهعنوان غذا استفاده كنند.
– براي درمان ورم چشم سيبزميني را رنده كرده بهصورت ضماد روي چشم بگذاريد.
– مرهم سيبزميني براي بواسير و بيماري فيستول مفيد است.
– سيبزميني ضدكمخوني است.
– براي پختن سيبزميني، سيبزميني را بايد در آب سرد انداخت تا رفتهرفته جوش آيد و بپزد آب حاصل از سيبزميني آبپز ادرارآور ميباشد و براي كساني كه مبتلا به سنگ كليه و سنگ مثانه ميباشند ميتوانند از اين آب استفاده كنند.
– كساني كه مبتلا به رماتيسم و نقرس هستند 30 گرم برگ سيبزميني را در يك ليتر آب جوشانده روزي 3 استكان بخورند.
– اشخاصي كه مبتلا به ورم مفاصل ميباشند در برنامه غذايي خود سيبزميني تنوري و آبپز را بگذارند.
– بهترين روش آبپز سيبزميني اين است كه با آب كمي سيبزميني را پخته تا زماني كه سيبزميني پخته ميشود آب ظرف هم خشك ميشود اين نوع سيبزميني خيلي خوشمزه است و كمي نمك به آن اضافه ميكنند.
– سيبزميني رنده شده بهصورت ضماد براي ورم و تركخوردگيهايي كه در اثر سرما بهوجود آمده است مفيد ميباشد.
– آب سيبزميني خام براي كساني كه سنگ كليه دارند مفيد ميباشد.
– يكي از غذاهاي خوب براي اطفال شما پوره سيبزميني ميباشد چون علاوه بر اين كه آسان هضم ميشود به خاطر موادي كه دارد به رشد كودك كمك ميكند.
– براي صورتهايي كه خسته شدهاند و خسته به نظر ميرسند سيبزميني رنده كرده با يك قاشق روغن زيتون مخلوط كرده سپس بهصورت و گردن بماليد اين ماسك به مدت نيم ساعت روي پوست بماند.
– براي رفع جوشهاي غرور و زخمهاي چركي پوست و زخم چركي جلدي از ماسك شماره 20 ميتوان استفاده كرد.
– اگر ميخواهيد پوستي نرم و لطيف داشته باشيد سيبزميني را بهصورت خام رنده كرده در مخلوطكن خوب مخلوط كنيد كمي گلاب به آن اضافه نموده در حمام اين محلول را به پوست بماليد و آهسته ماساژ دهيد هفتهاي يكبار سيبزميني پخته اثرش بيشتر است.
– اگر چنانچه لوله گوارش شما آسيب ديد و يا متورم شد آب سيبزميني خام را جرعه جرعه بنوشند.
– آب سيبزميني خام نرم كننده بافتها و التيامبخش زخمهاست.
– آب سيبزميني خام براي زخم معده، ورم معده، سوء هاضمه مفيد ميباشد.
– آب سيبزميني براي آرتريت و رماتيسم و ديابت مفيد است.
– به خاطر وجود ويتامين 6B در سيبزميني باعث ازدياد شير در مادران ميشود.
– سيبزميني درد زايمان را كاهش داده و گلبولهاي قرمز خون را زياد ميكند.
– سيبزميني از تشنج عصبي جلوگيري ميكند.
– كساني كه بيماري قلبي دارند هفتهاي 2 وعده از پوره سيبزميني بهصورت تنوري يا زيرآتش استفاده كنند.
– خوردن زياد سيبزميني فكر را بهم ميزند و روح را افسرده ميكند.
– براي درمان آفتابسوختگي از مرهم ماسك سيبزميني استفاده كنيد.
– يك مرهم خوب براي اگزما: سيبزميني خام رنده شده با روغن زيتون در مخلوطكن خوب مخلوط كنيد سپس روي زخم بماليد.
– كساني كه اسهال شدهاند از پوره سيبزميني همراه نعناع بعنوان غذا بخورند.
– خوردن سيبزميني خام كمبود ويتامين ث را برطرف ميكند. در خوردنش زيادهروي نشود.
– سيبزميني براي بيخوابيهايي كه دراثر ضعف ميباشد مفيد است.
– براي عفونتهاي ريوي از دمكرده، جوشانده برگ و گل سيبزميني 30 گرم در يك ليتر آب با عسل شيريني روزي 3 فنجان ميل شود.
– كساني كه دچار رعشه ميشوند سيبزميني را در غذاي روزانه خود قرار دهند.
– براي دفع كرمهاي روده آب سيبزميني خام را نصف استكان ناشتا به مدت 4 روز ميل كنيد.
– براي درمان كرم كدو هرشب سالاد سيبزميني و 60 گرم روغن مايع گردو استفاده كنيد.
– براي بازشدن دمل و كورك سيبزميني خام را رنده كرده با روغن زيتون مخلوط نموده بهصورت ضماد روي دمل بگذاريد.
– براي از بين بردن رسوبات كتري يا سماور مقداري پوست سيبزميني را در آن ريخته و بجوشانيد.
– علامت بهترين سيبزميني:
الف) سفت و محكم باشد.
ب) سوراخ هاي كم عمق داشته باشد.
ج) پوست آن بريدگي نداشته باشد.
د) جوانه نزده باشد كه بسيار خطرناك است.
– يك خوراك خوشمزه سيبزميني: سيبزمينيهاي كوچك را بدون آن كه پوست بكنيد به سيخ كشيده روي آتش يا در فر بگذاريد پخته شود، زير آتش خيلي بهتر است.
– بهترين نوع خوراك سيبزميني تنوري يا بخارپز آن ميباشد.
– هميشه همراه پوره سيبزميني جعفري و تره و پيازچه بخوريد.
– اگر ميخواهيد لاغر شويد در هفته 2 يا 3 وعده غذاي خود را اختصاص به پوره سيبزميني و سبزيجات بدهيد.
– ماسك سيبزميني براي صورتهاي چرب و جوشدار: آب سيبزميني 3 قاشق غذاخوري + ماست شيرين 2 قاشق + آرد جو يا جوانه گندم كمي. مواد را خوب مخلوط كرده روي جوشهاي صورت بگذاريد.
– براي جلوگيري و رهايي از چين و چروك زير چشم سيبزميني خام را بهصورت ورقه درآورده روي چشمها به مدت 15 دقيقه بگذاريد، اگر چنانچه احساس سوزش كرديد برداريد.
– كساني كه زياد سيگار ميكشند و انگشتان آنها زرد شده است كه باعث آزار ديد ديگران ميشود و براي اين كه از اين شكنجه رهايي يابند با سيب خام روي لكههاي زرد بكشند.
– براي كبودي زير چشم سيبزميني خام را رنده كرده داخل يك پارچه تميز بگذاريد و كمپرس كنيد.
– سعي كنيد از اعضاي سبز سيبزميني مانند برگ و ساقه آن در مصارف داخلي (خوردن) استفاده نكنيد زيرا به خاطر سولانين سمي است.
– يك ماسك ساده براي پوستهاي چرب: آب سيبزميني + اسفرزه يك قاشق كه بهصورت لعاب درآيد روي پوست بگذاريد باعث از بين بردن براقي پوست كه در اثر چربي است ميشود.
– براي درمان ضربخوردگي سيبزميني را آبپز كرده له نموده زماني كه گرمي آن متعادل شد در محل ضربخوردگي بگذاريد.
– براي درمان بيماري جرب ضماد پوره سيبزميني روزي 2 بار بگذاريد.
– براي درمان گوشه انگشت (گاهي اوقات گوشه انگشت چرك ميكند) از ضماد پوره سيبزميني استفاده كرده هر 2 ساعت به 2 ساعت عوض كنيد.
– كساني كه مبتلا به نورالژي و تشنج و حمله عصبي هستند 15 گرم برگ و گل سيبزميني را در 500 سيسي آب جوشانده روزي 3 فنجان ميل كنند به خاطر داشته باشند كه قسمتهاي سبز سيبزميني سمي است با احتياط مصرف كنند.
– براي درمان ترشحات سفيد و خونريزي خانمها سيبزميني را در روغن زيتون برشته نموده 3 روز در برنامه غذايي خود قرار دهند.
– به خاطر وجود موادي چون كلروژنيك اسيد
cholorogenik acid و پولي فنول poly phenol براي جلوگيري از سرطان بسيار مفيد است.
– در نظر داشته باشيد كه از سيبزميني بهعنوان دارو استفاده نكنيد مگر اين كه زير نظر پزشك يا كارشناس گياه درماني باشد.
امروزه سیب زمینی ها یکی از پرطرفدار ترین خوراکی هایی است که به تنهایی و یا به همراه پیتزا و دیگر غذا های فست فود خورده می شود. سیب زمینی ها به چند روش مختلف مانند آب پز ، تنوری و سرخ کرده آماده می شود.
آن سیب زمینی ویژه ای را که روی خلال های تپل آن کالباس و قارچ برشته شده به همراه پنیر کشدار و مقدار زیادی سس قرمز و سفید افزوده شده برمی گزینید یا سیب زمینی هایی که با پوست در داخل فویل قرار گرفته و به همراه مقداری پنیر و سبزی های معطر تنوری شده، گزینه مناسب تری می دانید. یا این که سیب زمینی سرخ شده و تنوری را نمی پسندید و خوردن سیب زمینی کبابی، آب پز یا پوره را ترجیح می دهید؟ اما پرسش اصلی آن که کدام روش پخت موجب کاهش کالری و افت شاخص گلایسمی یا قند سیب زمینی می شود؟
سیب زمینی سرخ شده
سیب زمینی سرخ شده با آن طعم بی نظیر و بوی هوس انگیز یکی از چاق کننده و ناسالم ترین غذاهایی است که اگر گرسنه باشید و به قصد خوردن ساندویچ یا پیتزا وارد یک اغذیه فروشی شوید، بدون شک یک پرس آن را به همراه غذایتان سفارش می دهید، اما اگر بدانید که این غذا حاوی چند کالری است و دارای چه ترکیبات سمی و سرطانزایی است شاید بتوانید تا حدودی هوس تان را کنترل کنید.
خوب است بدانید مواد غذایی به دو روش عمیق و سطحی سرخ می شود. در روش سطحی، عمق روغن کم و پس از طبخ غذا، روغن باقیمانده دورریخته می شود. برگرها، استیک، شنیتسل و ماهی به این روش سرخ می شود، اما در سرخ کردن عمیق، عمق روغن زیاد و پس از طبخ، ماده غذایی از روغن خارج و روغن باقیمانده برای سرخ کردن ماده غذایی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. سوسیس ها، ناگت ها، غذاهای سوخاری و سیب زمینی سرخ شده در اغذیه فروشی ها به این روش طبخ می شود.
از آنجای که در سرخ کردن عمیق روغن در معرض ترکیبات موادغذایی مختلف قرار دارد، چربی های مضر و کلسترول از بافت غذاها خارج و وارد روغن می شود. حال اگر با همین روغن، خلال های خشک سیب زمینی سرخ شود بلافاصله چربی و کلسترول باقیمانده در روغن را دریافت و تبدیل به یک ماده غذایی پر کلسترول و پرکالری می شود. از سوی دیگر اگر خلال ها نیمه جامد باشد رطوبت آن موجب تغییر ساختار روغن و ایجاد ترکیب سرطانزایی به نام آکرولئین می شود که می تواند بروز سرطان کبد را مهیا کند.
همچنین طی سرخ شدن ویتامین هایB و C سیب زمینی تخریب و ویتامین A و رنگدانه های آنتی اکسیدانی آن به سهولت تجزیه و با تغییر رنگ روغن یا ماده غذایی قابل تشخیص است. همچنین املاح معدنی مثل آهن آن تخریب و سدیم و پتاسیم آن با اسیدهای چرب آزاد روغن وارد واکنش شده و سبب تشکیل ترکیبات صابونی و افزایش کف و ایجاد حباب در روغن و موجب اکسیداسیون می شود.
و اما نگرانی اصلی
طی برشته یا سرخ شدن محصولات حاوی کربوهیدرات نظیر چیپس و سیب زمینی ماده ای سمی به نام آکریلامید تولید می شود که سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن، افزایش بیماری های عفونی، ناباروری، سقط جنین و تغییر رفتارهای جنسی می شود. سوء جذب و سوءتغذیه ناشی از آن نیز می تواند به کم خونی، کوتاهی قد، پوکی استخوان و ریزش مو بخصوص در کودکان در حال رشد منجر شود.
لازم است بدانید اگر سیب زمینی به صورت سرخ شده یا چیپس درآید حاوی۴۵۰ تا ۵۰۰ کالری می شود. یعنی در هر ۱۰۰ گرم آن حدود ۳۰۰ کالری انرژی نهفته است که این میزان با کالری کالباس، پنیر و سس سفید همراه آن می تواند در یک وعده بیش از نیمی از کالری بدن را تامین کند. یعنی چیزی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کالری، حال اگر در همین وعده به همراه سیب زمینی سرخ شده ویژه، یک عدد ساندویچ یا پیتزا مصرف شود کالری آن از نیاز بدن ما بالاتر می رود و از مرز ۲۰۰۰ کالری عبور می کند.
سیب زمینی آب پز یا پوره؟
نشاسته ماده اصلی سیب زمینی است و یک عدد آب پز آن بین ۸۰ تا۱۳۰ کالری انرژی دارد و اندکی پروتئین و تقریبا بدون چربی است. میزان اندیس گلایسمی یا قند سیب زمینی آب پز کمتر از پوره و کم کالری تر است. میزان شاخص گلایسمی در پی تنوری، کبابی و سرخ شدن سیب زمینی کمتر می شود، اما مصرف روغن در روش سرخ کردن مساله ساز است.
به دلیل آن که سیب زمینی آب پز و سردشده حاوی نشاسته مقاوم است یک ماده فیبری بوده و با لینت مزاج از افزایش سریع وزن جلوگیری می کند. برای یک فرد میانسال یا سالمند بهتر است سیب زمینی به شکل آب پز و برای کودکان کم سن به شکل پوره همراه با شیر و کره مصرف شود. البته لازم است بدانید بر اثرآب پز کردن مقدار زیادی از ویتامین B،C و پتاسیم سیب زمینی کاسته می شود.
سیب زمینی تنوری انتخاب اول
بتازگی در برخی اغذیه فروشی ها سیب زمینی را به صورت تنوری هم سرو می کنند. یعنی سیب زمینی ها را با پوست یا به صورت حلقه ای برش داده و با کمی سبزی و چاشنی های معطر و پنیر ورقه ای پیتزا در داخل فویل قرار داده و سپس با حرارت فر می پزند. مزیت اصلی این روش ارزش غذایی بیشتر و حذف روغن و پخت سیب زمینی با پوست است و کالری آن از سیب زمینی سرخ شده، آب پز و پوره کمتر است. البته باید بدانید پنیر پیتزای اضافه شده منبع چربی است و حداقل کالری زمانی با خوردن سیب زمینی وارد بدن می شود که آن را کبابی یا تنوری کرده و هیچ ماده غذایی دیگری به آن اضافه نشود و بهتر آن که برای جذب کمتر نشاسته سیب زمینی، چه آب پز و چه سرخ شده آن را با سالاد یا انواع سبزیجات میل کنید.
مقایسه سیب زمینی تنوری با آب پز و پوره
سیب زمینی تنوری در مقایسه با سیب زمینی آب پز و پوره به مدت زمان بیشتری برای هضم نیاز دارد و دیرتر فرد را گرسنه می کند. علت آن است که با تنوری یا کبابی شدن سیب زمینی ذرات نشاسته رطوبت خود را از دست داده و امکان دسترسی آنزیم های گوارشی به هضم و جذب نشاسته کمتر و سخت تر می شود و هر چه غذا دیرتر به روده منتقل شود، گلوکز موجود در آن دیرتر جذب شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون و گرسنگی زود هنگام نمی شود، اما اگر ورزشکار هستید و می خواهید پس از تمرین کربوهیدرات ها سریع تر هضم و جذب شود و نیاز به افزایش سریع قند خون دارید سیب زمینی را به شکل پوره البته بدون کره و چربی میل کنید.
سیب زمینی را با پوست بخورید
اما چرا می گوییم پوست سیب زمینی آب پز یا تنوری خاصیت دارد؟ بخش اعظم پروتئین، ویتامین C، پتاسیم، منیزیم، آهن، مس و فیبر سیب زمینی در پوست و بخش نزدیک به پوست ذخیره شده است. به همین سبب بهتر است سیب زمینی آب پز و تنوری به همراه پوست پخته و مصرف شود. البته به دلیل آن که پوست سیب زمینی پتاسیم بالایی دارد افرادی که مبتلا به نارسایی کلیوی هستند خوب است از مصرف پوست آن بپرهیزند.
پوست یک سیب زمینی فیبر زیادی دارد و موجب تنظیم گوارش و کاهش ریسک ابتلا به بیماری قلبی و دیابت می شود و به سبب ماندگاری بیشتر در معده به مدت طولانی تری، ما را سیر نگهداشته و از ریزه خواری بعد از صرف وعده اصلی غذا جلوگیری می کند، اما این نکته را به یاد داشته باشید پوست سوخته سیب زمینی کبابی به دلیل مجاورت نزدیک با زغال و آتش حاوی گازهای سمی بوده و حتما باید پوست گیری شود.
سیب زمینی سبز شده را دور بیندازید
به یاد داشته باشید جوانه یا قسمت های سبز سیب زمینی حاوی سم است. در واقع سیب زمینی جوانه زده بر خلاف جوانه غلات و حبوبات نه تنها ارزش تغذیه ای ندارد بلکه در جوانه اش مواد شیمیایی و سمی زیانباری تولید می شود که تهدیدکننده سلامت بوده و مصرف آن سبب افزایش فشار خون، تنگی نفس، سردرد و اسهال می شود. بنابراین لزوما قسمت جوانه زده را جدا کرده و سیب زمینی های سبز حتی اگر قسمت کوچکی از آن سبز شده را، دور بیندازید، زیرا این سم در بافت سالم سیب زمینی هم نفوذ کرده، اما هنوز قابل رویت نیست.