گراس (ماری جوانا) برگ و گُل خشکِ گیاه شاهدانه است که از آن به‌عنوان دارویی روان‌گردان استفاده می‌شود. بجز گراس ترکیبات دیگری از گیاه شاهدانه نظیر حشیش و روغن حشیش نیز به‌دست می‌آید. تتراهیدروکانابینول (THC) ترکیب مؤثر همهٔ فراورده‌های گیاه شاهدانه و عامل اصلی آثار سرخوشی‌آور آن است.
نشئگی، تمدد اعصاب و افزایش اشتها از مهم‌ترین آثار دلخواه ذهنی و جسمیِ گراس است و از عوارض جانبی مهم آن می‌توان به کاهش حافظهٔ کوتاه‌مدت، خشکی دهان، سرخی دیدگان، اختلال در مهارت‌های حرکتی، و احساس اضطراب و وحشت اشاره کرد.
ماری‌جوانا، به‌عنوان یک مادهٔ محرک تفریحی، داروی درمانی، و همچنین در برخی مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این دارو بیشتر به‌صورت تدخینی و گاهی به‌صورت خوراکی است. در حالت تدخینی، این گیاه را معمولاً همراه با توتون یا به‌تنهایی در داخل سیگار (معمولاً به‌صورت آمیخته با توتون) مصرف می‌کنند. از اوایل قرن بیستم، در اغلب کشورهای دنیا، محدودیت‌هایی قانونی درمورد استفاده و فروش گراس و دیگر محصولات گیاه شاهدانه وضع شده‌است. به گزارش سازمان ملل متحد، محصولات شاهدانه رایج‌ترین داروی غیرقانونی در دنیا هستند، به‌طوری‌که ۴ درصد مردم جهان به‌طور سالانه و ۰.۶ درصد به‌طور روزانه از آن استفاده می‌کنند. علاوه‌براین، ماری‌جوانا در برخی کشورهای دنیا مانند کانادا، بلژیک، استرالیا، هلند، اسپانیا و همچنین ۳۲ ایالت از کشور آمریکا به‌عنوان یک درمان گیاهی با تجویز پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد که به‌عنوان ماری‌جوانای طبی از آن یاد می‌شود.
ماری جوانا بیشتر از قسمت های فوقانی برگ ها، گل و تخمک های شکفته شده بوته شاهدانه از جنس ماده که بریده و خنک شده، تهیه می شود. عنصر روان گردان موجود در گیاه شاهدانه دلتا تتراهیدروکانابینول (THC) است که در رزین این گیاه متمرکز است.
غلظت این ماده در فراوده های مختلف این گیاه فرق می کند (این غلظت از درصد در نوسان است).
در حقیقت ماری جوانا فراورده برگ ها و غنچه هاست و در رنگ های سبز متمایل به خاکستری و قهوه ای وجود دارد.
نحوه مصرف
ماری جوانا دارای بوی بسیار تندی است و عموما برای کشیدن در پیپ یا سیگارهای دست پنج استفاده می شود
چون ماری جوانا بسیار زبر است برای پیچیدن آن از چندین دور کاغذهای سفید یا قهوه ای رنگ استفاده می کنند که آن را ریفر می نامند.
این سیگار معمولا به کندی می سوزد و خیلی زود خاموش می شود، به همین دلیل معتادان با پک های سریع و مداوم مانع خاموش شدن آن شده و برای استفاده کامل از آن در اماکن سربسته مصرف می کنند.
برخی از افراد ماری جوانا را از طریق دهان مصرف می کنند. به این منظور آن را در شیرینی جات یا کیک های شکلاتی می پزند و میل می کنند.
علائم مصرف ماری جوانا
در صورت کشیدن ماری جوانا آثار روان گردان این دارو بعداز چند دقیقه آغاز می شود و پس از سی دقیقه به اوج خود می رسد.
اگر ماری جوانا از راه دهان مصرف شود بدلیل کند بودن جذب معدی – روده ای تا ساعت آثار آن احساس نخواهد شد.
اثر ماری جوانا به صورت کشیدنی ساعت و در موارد خوردنی ساعت به طول می انجامد.
THC موجود در ماری جوانا در چربی بدن حل شده و در آن ذخیره می شود. به همین دلیل THC حتی تا یک ماه پس از مصرف نیز در بدن باقی می ماند.
ماری جوانا در عین حال که موجب سرخوشی می شود، هوشیاری و خودآگاهی فرد را برهم زده و او را دچار تحریف ادراک، عدم هماهنگی و توازن، افزایش ضربان قلب و تنفس و گیجی می کند.
معمولا زمانی که ماری جوانا در معاشرت با دیگران مصرف می شود، افراد تمایل به پرحرفی و خنده های بیش از حد دارند و این آثار تا چندین ساعت پایدار می ماند. بعداز مصرف مقادیر بسیار زیاد THC، توهمات و احساسات پارانویا نیز در فرد ظاهر می شود.
تأثیرات کوتاه‌مدت ماری‌جوانا به تأثیراتی گفته می‌شود که در دقایق و ساعت‌های بعد از مصرف ماری‌جوانا در فرد آشکار می‌شود. پس از کشیدن ماری‌جوانا، این اثرات پس از چند ثانیه آشکار می‌شوند و تا چند دقیقه کاملاً قابل رؤیت هستند. این اثرات نوعاً برای ۲ تا ۳ ساعت دوام می‌آورند. مصرفِ دوزهای بالا (مقادیر زیادِ) ماری‌جوانا تأثیراتِ منفیِ آن را تشدید می‌کند تأثیرات کوتاه‌مدت ماری‌جوانا را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: تأثیرات تنانی (جسمی) و تأثیرات روانی.
تأثیرات تنانی (جسمی) ماری جوانا
برخی از آثار تنانی (جسمیِ) ماری‌جوانا که در کوتاه‌مدت آشکار می‌شوند:
- افزایش ضربان قلب،
- خشکی دهان،
- قرمز شدن چشم
- کاهش فشار درون‌چشمی،
- آرامش ماهیچه‌ها،
- حس سرد یا گرم شدن دست‌ها و پاها،
- امواج پایدارترِ آلفا با فرکانسی اندکی پایین‌تر از معمول،
- کند شدن فعالیت‌های حرکتی،
- افزایش اشتها،
- اختلال در حافظهٔ کوتاه‌مدت و فعال
تأثیرات روانی ماری جوانا
تأثیرات روانیِ ماری‌جوانا به‌شکل عجیبی از فردی به فردِ دیگر متفاوت است و تا اندازه‌ای به انتظاراتِ فردی که آن را مصرف می‌کند بستگی دارد. برخی از آثار روانیِ ماری‌جوانا که در کوتاه‌مدت آشکار می‌شوند عبارتند از:
- تحریف در درک زمان و مکان،
- تحریف در تصویر بدن، و حس بینایی و شنیداری،
- تجربهٔ توهم،
- افزایش شور جنسی،
- افزایش حواس،
- تجربهٔ حس سرخوشی،
- تجربهٔ حس آرامش و کاهش اضطراب،
- افزایش خُلق و شوخ‌طبعی،
- تفکر انتزاعی و فلسفی،
- افزایش خلاقیت،
- اختلال در حافظهٔ خطی،
- تجربهٔ پارانویا یا اضطراب، یا حملات پانیک،
- لذت بیشتر از مزه و بوی غذاها،
- لذت بردن بیشتر از موسیقی و کمدی.
تأثیر بر رانندگی ماری جوانا
مصرفِ ماری‌جوانا بر تواناییِ رانندگیِ افراد تأثیر می‌گذارد. کلی، دارک و راس (۲۰۰۴) به نتایج مشابهی دست یافتند. آنان در پژوهش‌های آزمایشگاهی برروی سنجش اثرات ماری‌جوانا بر مهارت‌های رانندگی، دریافتند که افراد پس از مصرف ماری‌جوانا در مواردی نظیر ردیابی، توجه، زمان واکنش، حافظهٔ کوتاه‌مدت، هماهنگی دست و چشم، گوش‌بزنگی، درک زمان و مسافت، و تصمیم‌گیری و تمرکز دچار اختلال می‌شوند.
در یک تحقیق برروی قربانیانِ تصادفاتِ رانندگی در ایالت آلابامای ایالات متحدهٔ آمریکا مشخص شد که ۱۷% از رانندگان، ماری‌جوانا مصرف کرده‌بودند. (فورتن بری، براون و شولین، ۱۹۸۶). معلوم شد که مصرفِ ماری‌جوانا باعث می‌شود رانندگانی که اندکی پیش از رانندگی، ماری‌جوانا مصرف کرده‌اند، نسبتاً دیرتر درمی‌یابند که بایستی توقف کنند. جالب اینجاست که ماری‌جوانا در سرعتِ واکنشِ آنان هنگامی که تصمیم به توقف می‌گیرند تأثیری ندارد، و سرعتِ واکنشِ آنها مثلِ همیشه‌است. درواقع، آنها فقط دیرتر تصمیم می‌گیرند که توقف کنند.
تأثیرات درازمدت ماری‌جوانا این تأثیرات بر فرد نسبتاً ناشناخته است. نگرانی‌ها پیرامون اثرات مصرف درازمدت ماری‌جوانا بر افزایش خطر ابتلاء به شیزوفرنی، اختلال دوقطبی، و افسردگی ماژور افزایش یافته است، اما هنوز نتیجه‌ای قطعی حاصل نشده و بر سر موضوع اختلاف نظر وجود دارد. گردآوری شواهد و مدارک در مورد اثرات درازمدت مصرف ماری‌جوانا بر حافظه هنوز در مرحلهٔ مقدماتی قرار دارد و عوامل متعددی دستیابی به نتیجه‌ای واضح را دشوار ساخته‌اند. در حال حاضر کمیت و کیفیت این اثرات به قدر کافی روشن نیست و هم مخالفان و هم مدافعان مصرف ماری‌جوانا قادرند داده‌هایی به نفع دیدگاه خود ارائه کنند.
مشکلات تنفسی
- اگرچه کشیدن ماری‌جوانا به اندازهٔ کشیدن سیگار تنباکو سرطان‌زا نیست، کشیدن ماری‌جوانا به صورت سیگاری مضرترین روش استفاده از این ماده‌است، چرا که استنشاق دود ناشی از مواد ارگانیک می‌تواند مشکلات سلامتی مختلفی (نظیر، سرفه و خلط سینه) ایجاد کند. ایسوپرن به تعدیل و کاستن از میزان واکنش کمک می‌کند و به اشکال مختلف در مواد سوختنی تفاوتهای کیفی قابل توجه ایجاد می‌کند.
- (این پاراگراف نیازمند بازبینی و مقابله با متن اصلی است): در یک سیگار پیچیده شدهٔ تنباکو یا ماری‌جوانای معمول که در حدود ۱ گرم است، در مقایسه با تنباکو، مقدار بسیار کمتری از مادهٔ ماری‌جوانا از نظر وزنی می‌سوزد. سیگارهای تجاری دارای افزودنی‌های بی‌شماری هستند، که بسیاری از آنها سوختن را تغییر می‌دهند و باعث می‌شوند که در هر مقدار جریان هوا مقدار گاز ثابتی بسوزد، شاید به منظور به حداکثر رساندن انتقال/دسترس‌پذیری زیستی (bioavailibility) نیکوتین؛ و بنابراین میزان کلی کشیدن به منظور انتقال نیکوتین به مغزی خونی را کاهش می‌دهند. فراوانی نسبی تراپنس و سایر وزن‌های مولکولی بالاتر، مولکول‌های چسبناک منجر به کشیدنی با ذرات بزگرتر می‌شود، به همان اندازه باعث میزان رسوب مواد ذره‌ای می‌شود. این به آن معناست که میزان بیشتری در سلول‌های برونش نشست می‌کند، و مسیرهای هوای بیشتر، که شش‌ها می‌توانند آسان‌تر آن را تمیز کنند، چراکه ذرات بسیار ریز و شدیداً سمی و غیرشفاف کمتری به آلوئولی ظریف می‌رسند. مژگان‌ها قادر نیستند به شکل مناسبی فراورده‌های سوختنی را تمیز کنند. تحریک‌پذیری ریهٔ افراد به مقدار ماده‌ای که گاز را به ریه‌ها می‌فرستد بستگی ندارد، بلکه عامل مقدم مقدار ماده‌ای است که به تاژک‌های جنبنده می‌چسبد. این موضوع همچنین در اثر خلط‌آور هر نوع کشیدن سهم دارد، و دلیلش این است که غشای مخاط در ریه‌ها دارای سیستم دفاعی هستند. در یک مقایسه، تبخیر ماری‌جوانا به علت نسبت بسیار بالای THC/CBD فعال در 150C بخار غلیظ شده باعث میزان نسبتاً زیادی تحریک‌پذیری ریه می‌شود که، در استنشاق مقادیر بالا باعث تحریک‌پذیری شدید ریه به طور قابل توجه ناشی از مصرف ماده یا بخار آن است.
- یک مطالعه دریافت که افراد تنها به احتمال ۴۰٪ علائم تنفسی را گزارش می‌دهند در مقایسه با مصرف‌کنندگانی که در معرض تبخیر قرار نمی‌گیرند، حتی در میان طیفی از مواد سوختنی کلی که استنشاق می‌شود.”یک مطالعهٔ دیگر دریافت که بخارکننده‌ها یک سیستم مؤثر و ایمن برای انتقال کانابینویدها هستند.”
- (این پاراگراف نیازمند بازبینی و مقابله با متن اصلی است): بیماری‌های تنفسی همراه با مصرف ماری‌جوانا می‌تواند اشاره داشته باشد به فرایندهای نئوپلاستیک (شکل‌گیری تومور) یا آسیب‌های ساختاری به ریه. باید متذکر شد که در آزمایشگاه نشان داده شده‌است که کانابینویدها فعالیت ضد نئوپلاستیک دارند، با این وجود، بخار استنشاقی از هر مادهٔ گیاهی، که تا نزدیک به حالت درخشان سوخته شود، غالباً زیان‌آور است؛ و دلیلش مواد سرطان‌زایی است که در تراکم‌های بالا به ویژه در باقی‌مانده‌های ذره‌ای یافت می‌شوند، و همچنین فراورده‌های گازی است که از تجزیهٔ اکسیداتیو ناشی می‌شود.
- مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ارتباطی بین کشیدن منظم ماری‌جوانا و ابتلاء به سرطان وجود ندارد. در یک مطالعهٔ ۲۰ ساله بر روی ۵ هزار فرد بالغ، محققان دریافتند که بر خلاف مصرف تنباکو، کشیدن یک جوینت در هفته یا کمی بیشتر از آن به ریه‌ها آسیب نمی‌رساند. نتایج این پژوهش در مورد مصرف‌کنندگان حرفه‌ای‌تر چندان واضح نبود، چرا که شرکت‌کنندگان حرفه‌ای چندانی در آزمایش حضور نداشتند. این مطالعه دریافت که مصرف گهگاهی ماری‌جوانا در واقع ظرفیت و حجم ریه را طی سال‌ها افزایش می‌دهد، شاید به این دلیل که مصرف کنندگان ماری‌جوانا غالباً نفس‌های عمیق می‌کشند، و این بافت ریه را تقویت می‌کند. البته این رابطه وقتی به افرادی رسید که حدود ۱۰ سال به طور روزانه یک جوینت می‌کشیدند کمرنگ شد. در این پژوهش تنها حجم و ظرفیت ریه مورد بررسی قرار گرفت، و نه تحریک‌پذیری گلو، سرفه یا سرطان ریه.
- در گزارش بنیاد ریهٔ بریتانیا در سال ۲۰۱۲ شواهد و مدارکی ارائه شد که نشان می‌دهد خطر ابتلاء به سرطان ریه بر اثر کشیدن سیگارهای ماری‌جوانای معمول، حدوداً ۲۰ بار بیشتر از کشیدن سیگارهای تنباکو است.
- یک پژوهش دولتی که به بررسی اثرات درازمدت ماری‌جونا بر ریه پرداخته بود نتیجه‌گیری کرده است که مصرف گهگاهی ماری‌جوانا در عملکرد ریه اختلال ایجاد نمی‌کند.
- پژوهشی در سال ۲۰۱۲ منتشر شد که حاصل ۲۰ سال مطالعه بر روی عملکرد ریوی و رابطه‌اش با مصرف ماری‌جوانا بود. این پژوهش عنوان کرد که “یافته‌های ما نشان می‌دهد که مصرف گهگاهی ماری‌جوانا (یک سیگاری در روز برای ۷ سال یا ۱ سیگاری در هفته برای ۴۹ سال) برای عملکرد ریوی مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این وجود، این پژوهش قادر به تخمین اثرات مصرف ماری‌جوانا بر کسانی که مصرف‌شان بیش از مقدار ذکر شده باشد نیست. یافته‌ها نشان می‌دهد که عملکرد ریه به طور شتابناکی با مصرف زیاد ماری‌جوانا دچار مشکل می‌شود.
- یک مطالعهٔ نظام‌مند بر روی داده‌های ۱۹ پژوهش انجام شده از ۱۹۶۶ تا 2006دریافت که ارتباط … معناداری بین مصرف کشیدن ماری‌جوانا و ابتلاء به سرطان ریه وجود ندارد-به جز شواهدی از تغییرات هیستوپاتولوژیک پیش‌سرطانی در مخاط تنفسی.
تأثیر بر غدد و تولیدمثل در مصرف ماری جوانا
- نشان داده شده‌است که تزریق دوزهای بالا از THC به حیوانات، باعث کاهش سطح تستسترون، اختلال در تولید اسپرم، جنبندگی و عمر اسپرم می‌شود، چرخهٔ تخمک‌گذاری را مختل می‌کند، و برونداد هورمون‌های گونادوتروپیک را کاهش می‌دهد
- تحقیقات نشان داده‌اند که اسپرم انسان شامل گیرنده‌هایی است که از طریق موادی شبیه به THC و سایر مواد شیمیایی مرتبط با ماری‌جوانا تحریک می‌شوند. آزمایش‌ها دلالت بر این داشته‌اند که استعمال ماری‌جوانا می‌تواند عملکرد اسپرم را تحت تأثیر قرار دهد؛ هرچند که نحوهٔ این اثرگذاری ناشناخته‌است.
- میزان بالاتر ابتلاء به سرطان بیضه در جوامع غربی ارتباط داده شده‌است با مصرف ماری‌جوانا. یک مطالعه که توسط مرکز پژوهش سرطان فِرِد هاچینسون و با حمایت مالی بنیاد ملی سلامت انجام شد، و در ژورنال سرطان مارچ ۲۰۰۹ منتشر شد، استفادهٔ درازمدت از ماری‌جوانا را با افزایش ۷۰ درصدی در ابتلاء به سرطان بیضه مرتبط دانست و نتیجه گرفت که ماری‌جوانا برای سیستم غدد و تولیدمثل انسان مضر است. (خطر سرطان از ۰٫۴٪ تا تقریباً ۰٫۶٪ افزایش می‌یابد) این مطالعه همچنین نشان داد که بین افزایش در مصرف ماری‌جوانا و وقوع سرطان بیضه در مردان از دههٔ ۱۹۵۰ تا به امروز ارتباط وجود دارد.
تأثیر بر بارداری در مصرف ماری جوانا
- مطالعهٔ انجام شده در سال ۱۹۸۹ بر روی ۱۲۲۶ مادر که در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد نتیجه گرفت که “مصرف ماری‌جوانا یا کوکائین حین حاملگی با اختلال در رشد جنین همراه است.” با این وجود، به مانند اثر مختل‌کنندهٔ الکل بر جنین، تأثیرات مصرف ماری‌جوانا توسط مادر، بر ویژگی‌های چهره و علائم مرتبط کودک اثر نمی‌گذارد. بر مبنای این مطالعه، THC وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند بر کودک شیرخوار اثر بگذارد.
- برخی مطالعات دریافته‌اند که کودکان مادرانی که تنباکو یا ماری‌جوانا مصرف می‌کنند در مقایسه با سایر کودکان هم‌سن و با زمینهٔ اجتماعی مشابه، به مقدار بیشتری از نواقص شناختی دائم، اختلالات در تمرکز، بیش‌فعالی، و برهمکنش اجتماعی مختلف رنج می‌برند. یک مطالعهٔ اخیر، با شرکت دانشمندان اروپا و ایالات متحد آمریکا نشان داده‌است که مولکول‌های کانابینوید داخلی و طبیعی در تثبیت چگونگی اتصال سلول‌های عصبی به یکدیگر در مغز جنین نقش دارند. مطالعهٔ دیگری که به بررسی پروتئین‌های گیرنده‌های کانابینوید (CBRs) که در سلول‌های مغزی موش بیان می‌شوند پرداخت نشان داد که کانابینویدهای درون‌ساز در هدایت سلول مغزی برای سمت‌گیری در رحم نقش دارند. محققان نشان می‌دهند که سطح افزایش‌یافتهٔ THC خون در اثر مصرف ماری‌جوانا می‌تواند بر رشد مغز در جنین انسان اثر بگذارد. در مقابل، سایر مطالعات در جامائیکا نشان داده‌اند که مصرف ماری‌جوانا به نظر نمی‌رسد که باعث اختلال در تولد یا تاخیرهای رشدی در کودکان تازه به دنیا آمده شود.
- شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد ماری‌جوانا ممکن است بر باروری زنان اثر منفی داشته باشد. این احتمال بر اساس ارتباط نسبتاً اندکی است که در مطالعهٔ کنترل شدهٔ مولر و همکارانش – که بر روی ۱۵۰ زن با مشکلات ناباروری صورت گرفته بود- بین مصرف ماری‌جوانا و ناباروری گزارش شده‌است. در همین حال واگنر و همکارانش نشان دادند که THC و آنادامید (anadamide) باعث افزایش مدت‌زمان حاملگی می‌شود و در رات‌ها میزان به‌دنیا آمدن فرزندان مرده را افزایش می‌دهند. در گزارشی که برای بنیاد ملی دارو و مواد استرالیا تهیه شد، کوپلند، گربر و سوویفت، نتیجه گرفتند که مطالعات کنونی نشان می‌دهند که مواد موجود در ماری‌جوانا در روند حاملگی اختلال ایجاد می‌کنند، و به همان شکل این ترکیبات با ساخته‌شدن و سوخت‌وساز کانابینویدهای داخلی تداخل ایجاد می‌کنند.
تأثیر بر هوش و حافظه
- یک مطالعهٔ طولی که در سال ۲۰۰۲ در ژورنال بنیاد پزشکی کانادا منتشر شد نتیجه گرفت که “ماری‌جوانا بر هوشِ کلی، اثر منفی درازمدت ندارد،” و اینکه “مصرف ماری‌جوانا تنها بر نمرات کلی هوش افرادی که ۵ یا تعداد بیشتری سیگاری در هفته مصرف می‌کنند اثر منفی دارد”
- یک پژوهش که در سال ۲۰۰۸ صورت گرفت نشان داد که مصرف ماری‌جوانا در مقادیر بالا و به طور درازمدت (بیش از ۵ سیگاری در روز آنهم برای مدت بیش از ده سال) همراه است با نابهنجاری‌های ساختاری در نواحی هیپوکامپ و آمیگدال مغز. هیپوکامپ در تنظیم عواطف و هیجانات و حافظه نقش دارد، و آمیگدال با ترس و پرخاشگری مربوط است، که هر دوی این نواحی در مصرف کنندگان حرفه‌ای و پرسابقه کوچک‌تر از سایر افراد است. برای مصرف کنندگان حرفه‌ای در این پژوهش، اندازهٔ هیپوکامپ ۱۲ درصد کوچک‌تر از دیگران بود و اندازهٔ آمیگدال ۷٫۱ درصد کوچک‌تر. با این وجود، گستردگی این پژوهش قابل توجه نبود و تنها ۳۱ نفر مورد آزمایش قرار گرفتند. (۱۵ مصرف کنندهٔ حرفه‌ای و ۱۶ فرد عادی). این پژوهش نتیجه گرفت که ” مصرف سنگین روزانهٔ ماری‌جوانا در درازمدت باعث آسیب به بافت مغز و سلامت ذهنی می‌شود.”
- یک پژوهش که در سال ۲۰۰۱ در ژورنال نورولوژی چاپ شد اینطور نتیجه گرفت که “مصرف بالای ماری‌جوانا همراه است با کاهش پایدار در عملکرد عصب‌شناختی- حتی پس از ۲۸ روز دوری از ماده.” قوی‌ترین شواهد و مدارک در رابطه با رابطهٔ ماری‌جوانا و حافظه بر اثرات منفی کلی‌اش (its non-acute negative effects) بر حافظهٔ کوتاه‌مدت و حافظهٔ فعال تمرکز دارد. اگرچه شواهد و مدارک حاکی از وجود اثرات درازمدت است، اما به نظر می‌رسد این اثرات بازگشت‌پذیر هستند-جز در مورد مصرف‌کنندگان حرفه‌ای.
- در سال ۱۹۹۸ یک پژوهش آزمایشگاهی در ژورنال علوم اعصاب منتشر شد. این پژوهش بر روی سلول‌های هیپوکامپال بدست آمده از رات‌های گردن‌بریده صورت گرفته بود، و از THC همراه با الکل اتیلیک برای اشباع نرون‌ها استفاده کرده بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که THC برای نورون‌های هیپوکامپال مسموم‌کننده‌است.
تأثیر بر فعالیت‌های شناختی
مصرف یک نوبت ماری‌جوانا باعث اختلالات شناختی مانند اختلال حافظه کوتاه مدت، کاهش توجه، کاهش روانی کلام و کند شدن توانایی حل مسئله می‌شود اما به طور طبیعی این اثرات بعد از پاک شدن دارو از بدن از بین خواهند رفت. در برخی از مطالعات مشاهده شده است که بعد از مصرف طولانی مدت دوز بالای ماری‌جوانا برخی از این اثرات ممکن است برای مدت مدیدی یا حتی به صورت دایمی باقی بماند. در فرزندان زنان بارداری هم که طی دوران بارداری ماری‌جوانا مصرف کرده‌اند ممکن است این عوارض به صورت دایم باقی بماند. مطالعات تصویربرداری که پس از مصرف ماری‌جوانا و در وضعیت استراحت انجام گرفته نشاندهنده افزایش جریان خون در نواحی لوب پیشانی، اینسولا، شکنج سینگولیت و نواحی زیر قشری است.علاوه بر این مصرف ماری‌جوانا علاوه بر افزایش متابولیسم کلی مغز باعث افزایش متابولیسم در نواحی قشر اربیتوفرونتال، پره‌فرونتال و عقده‌های قاعده‌ای می‌شود که در افراد طبیعی دیده نمی‌شود. در مقابل مطالعات متعددی نشان داده‌اند که در افرادی که طولانی مدت ماری‌جوانا مصرف کرده‌اند جریان خون مغزی و متابولیسم مغزی در حالت استراحت کمتر از افراد طبیعی است. در مصرف کنندگان ماری‌جوانا حتی پس از یک دوره نسبتاً طولانی پرهیز نیز ممکن است نسبت به افراد طبیعی تفاوتهایی در الگوهای فعال شدن مغزی وجود داشته باشد. به عنوان مثال در مطالعه‌ای حین انجام یک آزمون حافظه تصویری از افراد fMRI گرفته شد و معلوم شد که در افراد شاهد حین انجام این آزمون فعالیت ناحیه پشتی جانبی پره‌فرونتال (DLPFC) افزایش می‌یابد در حالیکه مصرف کنندگان ماری‌جوانا پس از ۲۴ ساعت و حتی ۲۸ روز قطع مصرف کاهش فعالیت این ناحیه را نشان می‌دهند و در مقابل مصرف کنندگان افزایش فعالیت ناحیه سینگولیت را نشان می‌دهند. این تفاوتهای الگوی فعال شدن نواحی مغزی حین انجام آزمونهای شناختی در مطالعات متعدد دیگری نیز نشان داده شده است.نکته جالبی که در برخی مطالعات مشخص گردیده این است که مصرف کنندگان ماری‌جوانا حتی هنگامیکه از نظر انجام آزمونهای شناختی تفاوتی با گروه شاهد نداشتند در مطالعات تصویربرداری کاهش فعالیت در برخی نواحی و افزایش فعالیت در برخی نواحی دیگر را نشان می‌دهند که موید به‌کارگیری مکانیسم‌های جبرانی برای پوشاندن اختلالات به وجود آمده است. در مصرف کنندگان سنگین ماری‌جوانا در آزمونهای شناختی که برای سنجش حافظه، توجه و کارکردهای اجرایی انجام شده نسبت به مصرف کنندگان سبک‌تر و گروه شاهد به طور معنی داری کارایی پایین‌تری داشته‌اند و در برخی از آنها شدت اختلال با تعداد سالهای مصرف همبستگی داشته است. هر چند به دلیل آنکه مصرف کنندگان به طور متوسط تنها ۱۷ ساعت در حال ترک بوده‌اند ممکن است برخی از این اختلالات به دلیل وجود ماده در بدن باشد نه اختلالات دایمی فعالیت مغز. در دو مطالعه دیگر که بر روی توجه انتخابی و پردازش اطلاعات در مصرف کنندگان ماری‌جوانا انجام شده نیز همین مشکل وجود دارد. در این مطالعات مشاهده شد که پردازش اطلاعات بینایی و شنوایی در مصرف‌کنندگان مزمن ماری‌جوانا نسبت به گروه شاهد مختل شده است. در این مطالعات نیز نمی‌توان به طور قطع بین اختلال دایمی یا اختلال به دلیل وجود ماده در بدن افتراق داد. در مطالعه دیگری مصرف کنندگان سنگین ماری‌جوانا حتی پس از ۲۸ روز از قطع مصرف دچار اختلالاتی در حافظه، کارکردهای اجرایی، سرعت روانی-حرکتی و سرعت کارهای دستی بودند که شدت این اختلالات با شدت مصرف ارتباط داشت. در مطالعه‌ای که بر روی نوجوانان مصرف کننده ماری‌جوانا انجام گرفت مشخص شد که حتی پس از ۶ هفته پرهیز در آزمونهای شناختی اختلال نشان می‌دهند. در یک بررسی دیگر مصرف کنندگان سنگین ماری‌جوانا در مقایسه با گروه شاهد اختلالات خفیف اما معناداری در بازیابی حافظه، بیان کلامی و استدلال ریاضی داشتند. مطالعات دیگری نیز اختلالاتی در توجه و کارکردهای اجرایی در مصرف کنندگان سنگین ماری‌جوانا نشان داده‌اند که با کاهش انعطاف‌پذیری ذهنی و افزایش درجازدن و کاهش یادگیری مشخص شده است. در مقابل برخی دیگر از مطالعات اختلافی بین مصرف کنندگان مزمن و جمعیت عمومی از نظر کارکردهای شناختی گزارش نکرده‌اند.بنابراین به نظر می‌رسد در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر وجود دارد. در مطالعات قبلی اختلالات شناختی خفیف اما معنی‌داری در فرزندان مادرانی که در حین بارداری ماری‌جوانا مصرف کرده بودند مشاهده شده بود که مطالعات دیگر نیز آنرا تأیید کرده‌اند و این اختلالات تا سن ۶ سالگی و ۱۰ سالگی نیز باقی‌مانده است. مشاهده شده است که فرزندان مادرانی که در بارداری ماری‌جوانا مصرف کرده‌اند در تمام مراحل رشد تا ۱۴ سالگی نسبت به همسالان خود دور سر کوچکتری دارند که در بررسیهای بعدی در سن ۱۶ سالگی مشخص گردید که در انجام آزمونهایی که به حافظه تصویری، تحلیل و یکپارچه‌سازی نیاز دارند نیز دچار اختلال هستند.
اثرات روانی
- مطالعات متعدد حاکی از وجود همبستگی بین مصرف ماری‌جوانا و ایجاد اضطراب، روان‌پریشی و افسردگی است.[۸۷][۸۸] به عبارت دقیق تر، یک فراتحلیل که در سال ۲۰۰۷ صورت گرفت که برآورد کرد که مصرف ماری‌جوانا به طور آماری بسته به میزان دوز مصرفی، با افزایش خطر ابتلاء به اختلالات روان پریشی نظیر اسکیزوفرنی همبستگی دارد. با این وجود هیچ مکانیسمی که نشان دهد که مصرف ماری‌جوانا علت ابتلاء به این اختلالات است یافت نشده‌است.
- پژوهش «بیچ» (BEACH) که توسط مرکز آمارها و طبقه‌بندی عمومی استرالیا و دانشگاه سیدنی صورت گرفت دریافت که “مصرف کنندگان ماری‌جوانا احتمال بیشتری دارد که از افسردگی، اضطراب و روان‌پریشی رنج ببرند”. این گزارش در ادامه عنوان می‌کند که از بین بیمارانی که مصرف ماری‌جوانا را به پزشک عمومی خود گزارش کرده بودند، ۴۸ درصد دارای یک مشکل روانشناختی بودند. به عبارت دقیق‌تر ۱۹ درصد دچار افسردگی، ۹ درصد دچار روان‌پریشی و ۶ درصد دچار اضطراب بودند. با این وجود، این نکته نیز در نظر گرفته شد که تعداد کمی از مصرف کنندگان ماری‌جوانا به پرشک‌شان در مورد مصرف ماری‌جوانا اطلاع می‌دهند. از این رو نتایج این پژوهش به صورت بالقوه دارای سوگیری است.
- یک مطالعهٔ DTI که در ۹ می۲۰۰۶ منتشر شد نشان داد که مصرف ماری‌جوانا توسط نوجوانان با هیچ تغییر ساختاری در مغز همراه نیست. این مطالعه نتیجه گرفت که “مصرف ماری‌جوانا، دست کم در مقدار متعادل، حین دورهٔ نوجوانی به نظر نمی‌رسد برای اعصاب زیان‌آور باشد.
تأثیر بر روان‌پریشی
- دکتر استانلی زامیت از دانشگاه‌های بیرستول و کاردیف (در روزنامهٔ دیلی اکپرس ۲۷ ژوئیهٔ سال ۲۰۰۷) گزارش داد که: “حتی اگر ماری‌جوانا خطر روان‌پریشی را افزایش دهد، اکثر افرادی که از این ماده استفاده می‌کنند بیمار نمی‌شوند.” او اضافه کرد: با این وجود، ما همچنان توضیه می‌کنیم که افراد از مصرف این ماده خودداری کنند و یا آن را به حداقل برسانند، به ویژه اگر در خود علائم شروع هرگونه بیماری ذهنی را مشاهده می‌کنند، یا خویشاوندانی با بیماری‌های روان‌پریشی در خانواده خود دارند.” یک پژوهش کلی که در سال ۲۰۰۷ در «لانست» بر روی مطالعات دیگر صورت گرفت اینطور نتیجه گرفت که مصرف کنندگان کانابیس ۴۰ درصد بیشتر احتمال دارد که از بین کسانی باشند که از بیماری روان‌پریشی رنج می‌برند.
- اکثر شواهد و مدارک برای روان‌پریشی مختصر مربوط به ماری‌جوانا وسیعا مبتنی بر گزارش‌های موردی‌ای است که مصرف کنندگان ماری‌جوانا در دوزهای بالا از آغاز یک مرحلهٔ همراه با روان‌پریشی خبر داده‌اند که پس از آن منجر به خوددداری شده‌است.
- وجود روان‌پریشی ناشی از مصرف ماری‌جوانا در شماری از کشورها از جمله نیوزلند، آفریقای جنوبی، سوئد، و بریتانیا گزارش شده‌است.
- پژوهشی که در سال ۲۰۰۸ در ژورنال روان‌پزشکی بریتانیا منتشر شد، رابطهٔ مصرف ماری‌جوانا و و علائم مقدماتی روان‌پریشی را در سن ۱۵–۱۶ بررسی کرد و به این نتیجه رسید که مصرف ماری‌جوانا با علائم مقدماتی روان‌پریشی در نوجوانی ارتباط دارد.
- در پژوهش انجام شده در مؤسسهٔ روان‌پزشکی کینگ کالج لندن، دانشمندان تأیید کرده‌اند که بین مصرف شدید ماری‌جوانا و علائم زودگذر روان‌پریشی در افراد سالم ارتباط وجود دارد. پس از سنجش ۲۲ مرد سالم ۲۰تا ۳۰ ساله که به آنها THC تزریق شد، همراه با تزریق گول‌زننده و دروغین به درصدی از افراد این گروه، بین این مادهٔ شیمیایی و ابتلاء به روان‌پریشی ارتباط یافت شد، ” که بر اساس آن توهمات مانع آن می‌شد که افراد بتوانند چیزهای واقعی را از تصورات شان متمایز کنند.”. دکتر پل موریسون، که راهبر این تیم بود نتیجه گرفت که “این یافته‌ها تایید می‌کند که THC می‌تواند در افرادی که از نظر روان‌پزشکی سالم هستند یک واکنش روانشناختی زودگذر اما شدید ایجاد کند.”
- بزرگترین مطالعهٔ طولی که به بررسی رابطهٔ بین ماری‌جوانا و روان‌پریشی پرداخت توسط تیم آندریسن صورت گرفت و ۴۵۵۷۰ مرد را از ارتش سوئد به مدت ۱۵ سال مورد بررسی قرار داد. پس از کنترل سایر عوامل نظیر بیماری ذهنی والدینی یا بیماری روان‌پریشی از پیش موجود، این پژوهش دریافت که احتمال ابتلاء به شیزوفرنی در سالهای بعدی زندگی در میان کسانی که بین ۱ تا ۱۰ بار ماری‌جوانا مصرف کرده بودند، ۱٫۵ برابر و برای کسانی که بیش از ۱۰ بار ماری‌جوانا مصرف کرده بودند ۲٫۳ برابر بیش از سایرین است. به این پژوهش انتقاد شده‌است که چرا اثر سایر مواد بالقوه ایجاد کنندهٔ روان‌پریشی –نظیر آمفتامین‌ها- را کنترل نکرده‌است. پژوهشی که متعاقب آن انجام شد داده‌ها را مورد تحلیل دوباره قرار داد و به این نتیجه رسید: “حتی پس از در نظر گرفتن مصرف سایر مواد و زمینهٔ اجتماعی مقدماتی، مصرف ماری‌جوانا همچنان عامل پیش‌بینی‌کنندهٔ ابتلاء به شیزوفرنی است – که البته به میزان مصرف ماری‌جوانا نیز بستگی دارد.
- یک فراتحلیل در سال ۲۰۰۵ که به بررسی چندین فرضیه در مورد همبستگی بین ماری‌جوانا و روان‌پریشی پرداخت دریافت که حمایتی برای این فرضیه که ماری‌جوانا می‌توان علت روان‌پریشی باشد به طوری که اگر مصرف نمی‌شد، روان‌پریشی رخ نمی‌داد وجود ندارد. با این وجود برای فهم همبستگی بین ماری‌جوانا و سایر انواع بیماری روان‌پریشی مطالعات بیشتر نیاز است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که برای برخی افرادی که زمینهٔ بیماری ذهنی دارند این خطر وجود دارد که مصرف ماری‌جوانا باعث ایجاد علائم روان‌پریشی شود.این خطر معلوم شد که مستقیماً با مصرف مکرر و بالا و آشنایی در سن پایین با این ماده مرتبط است؛ و به ویژه برای کسانی که برای بیماری ذهنی دچار پیش‌زینه هستند مصداق دارد. انتقادهای متعددی به این پژوهش شده است- از زاویهٔ فرق نگذاشتن بین مصرف درمانی و مصرف تخدیری این ماده، از زاویهٔ جهت علی موضوع و همین‌طور تأثیر قرار داشتن ماری‌جوانا در لیست فعالیت‌های مجرمانه بر نتایج آزمایش.
- تحقیق اخیر که به مدت ده سال بر روی ۱۹۲۳ فرد از جمعیت عمومی ۱۴ تا ۲۴ سالهٔ آلمان صورت گرفت نشان می‌دهد که مصرف ماری‌جوانا یک عامل خطر برای ایجاد علائم روان‌پریشی است؛ و مصرف ادامه‌دار ماری‌جوانا ممکن است خطر ابتلاء به روان‌پریشی را افزایش دهد.
تأثیر بر شیزوفرنی
یک پژوهش اخیراً نشان داده‌است که کانابیدویل (یک مولفهٔ اساسی ماری‌جوانا) می‌توان به همان اندازهٔ داروهای ضدروان‌پریشی نابهنجار (atypical antipsychotics) در درمان شیزوفرنی مؤثر باشد. تحقیقات بیشتر از این نتایج حمایت کرده‌است.این محققان نتیجه گرفتند که کانابیدویل در موارد شیزوفرنی پارانوید شدید دارای خواص ضدروان‌پریشی است. (لوک و همکاران ۲۰۰۹)
تأثیر بر افسردگی
توجه کمتری به رابطهٔ بین مصرف ماری‌جوانا و ابتلاء به افسردگی صورت گرفته‌است، شاید به این دلیل که مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا بیشتر هنگام ابتلاء به روان‌پریشی برای درمان اقدام می‌کنند تا هنگام ابتلاء به افسردگی. چن و همکارانش (۲۰۰۲) پژوهش ملی علل ثانویهٔ (Comorbidity Survey) در آمریکا (NCS) را مورد تحلیل دوباره قرار دادند تا به بررسی رابطهٔ بین مصرف ماری‌جوانا و مرحله ماژور افسردگی بپردازند. آنها دریافتند که خطر ابتلاء به مرحلهٔ اول افسردگی ماژور تا اندازه‌ای با تعداد موقعیت‌های مصرف ماری‌جوانا و با مراحل پیشرفته‌تر مصرف ماری‌جوانا ارتباط دارد. در مقایسه با افرادی که هیچگگاه ماری‌جوانا مصرف نمی‌کردند، آن دسته از مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا که به این ماده وابستگی نداشتند ۱٫۶ برابر بیشتر در خطر ابتلاء به مرحلهٔ اول افسردگی ماژور قرار داشتند. وابستگی به ماری‌جوانا با ۳٫۴ برابر خطر بیشتر برای ابتلاء به افسردگی ماژور همراه بود. گرانت(۱۹۹۵)، با استفاده از داده‌های پژوهش طولی همه‌گیرشناسی الکل ایالات متحد آمریکا، نشان داد که تشخیص سؤمصرف ماری‌جوانا یا وابستگی طی یک سال گذشته، همراه است با ۶٫۴ برابر احتمال بیشتر برای تشخیص نشانه‌های افسردگی ماژور در آن زمان.
- یک پژوهش USC در سال ۲۰۰۲ از ۴۴۰۰ کاربر اینترنت دریافت که “… کسانی که یکبار یا کمتر در هفته ماری‌جوانا استفاده می‌کنند، کمتر افسرده هستند، حس مثبت‌تری دارند، و شکایات جسمی کمتر در مقایسه با سایرین دارند. این داده‌ها نشان می‌دهد که ظاهراً در بزرگسالان خطر ابتلا به افسردگی با مصرف ماری‌جوانا افزایش نمی‌یابد.
تأثیر بر افسردگی دوقطبی
یک مرور در سال ۲۰۰۵ بر روی شواهد و مدارک مربوط به استفاده از ماری‌جوانا در بیماران ذهنی دریافت که این ماده می‌تواند اثرات بسیار متفاوتی بر بیماران مختلف داشته‌باشد. اگرچه “هیچ آزمن کنترل‌شده بر ریو THC صورت نگرفته‌است”، اما شواهد و مدارک نه‌چندان معبتر حاکی از آن است که مصرف ماری‌جوانا می‌تواند در درمان اختلال دوقطبی مفید باشد. محققان تأکید کرده‌اند که تأیید این موضوع مستلزم شواهد و مدارک محکم‌تری است.
تأثیر بر میزان خودکشی
بورگس، والترز و کسلر به بررسی رابطهٔ بین مصرف ماری‌جوانا و خطر خودکشی یا اقدام به آن پرداختند. برخی پژوهش‌ها نشان داد کهافراد وابسته به ماری‌جوانا ۲٫۴ بار بیشتر احتمال دارد که در مقایسه با افرادی که به این ماده وابستگی ندارند، اقدام به خودکشی را گزارش کنند. این نتیجه پس از کنترل متغیرهای مربوط به عوامل جمعیت‌شناختی-اجتماعی، اختلالات روان‌پزشکی و سایر مصارف مواد اعلام شد. بیوتریز و همکاران (۱۹۹۹) به بررسی ۳۰۲ مورد بیمارستانی که اقدام به خودکشی کرده بودند پرداخت و دریافت که پاسخ ۱۶٪ از آنان نسبت به سؤمصرف یا وابستگی به ماری‌جوانا مثبت بود- در حالیکه این پاسخ در بین تنها ۲٪ از افراد یک اجتماع تصادفی مثبت بود. پس از کنترل افسردگی و یا مشکلات اجتماعی این پژوهش دریافت که کسانی که دچار اختلال مصرف ماری‌جوانا (cannabis use disorder) هستند، ۲ برابر بیشتر احتمال دارد که دست به خودکشی بزنند.
اثرات رفتاری ماری جوانا
- مطالعات مستقل انجام شده بر روی دانشجویان دانشگاه نشان داده‌اند که تفاوتی بین میانگین نمرات و دستاوردهای تحصیلی مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا و سایرین وجود ندارد؛ اما مصرف‌کنندگان در تصمیم‌گیری برای انتخاب شغل اندکی بیش از سایرین دچار مشکل بودند و تعداد کمتری از آنان به دنبال مدارج حرفه‌ای پیشرفته‌تر می‌رفتند. در مطالعات آزمایشگاهی انجام شده در مورد رابطهٔ بین انگیزش و ماری‌جوانا در بیرون از محیط آموزشی، یعنی جایی که داوطلبان برای دریافت دستمزد وارد بازار کار می‌شدند- نیز تفاوت قابل توجهی بین مصرف‌کنندگان و سایرین دیده نشد.
- یک مطالعهٔ طولی بر روی اثرات درازمدت مصرف ماری‌جوانا از سن ۱۴ سالگی تا ۲۱ سالگی و نتایج آن تا سن ۲۵ سالگی در نیوزلند انجام شده‌است،”. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که افزایش مصرف ماری‌جوانا در اواخر نوجوانی و اوایل جوانی همراه است با طیفی از نتایج منفی در سالهای بعدی. به عبارت دقیق‌تر، مصرف ماری‌جوانادر مقادیر بالا با نتایج تحصیلی ضعیف‌تر، درآمد پایین‌تر، وابستگی رفاهی بیشتر و نداشتن شغل و رضایت‌مندی پایین‌تر در روابط و زندگی مرتبط است. این یافته‌ها در راستای حجم فزایندهٔ مطالعاتی است که در رابطه با پیامدهای منفی مصرف زیاد ماری‌جوانا در حال مطرح شدن است.”
وجود همبستگی بین مصرف ماری‌جوانا و ابتلاء به برخی علائم روان‌پریشی لزوماً به معنای این نیست که مصرف ماری‌جوانا علت ابتلاء به روان‌پریشی است. بلکه ممکن است مصرف ماری‌جوانا یک مولفه از یک مجموعه علت باشد که دست به دست هم داده و منجر به ابتلاء به روان‌پریشی می‌شوند. همچنین ممکن است که این صرفاً یک همبستگی باشد و هیچ رابطهٔ علی بین این دو موضوع وجود نداشته باشد.
در سالهای اخیر معنای این همبستگی و جهت این همبستگی محل بحث و منازعه است:
- برخی مطالعات برآورد کرده‌اند که احتمالاً جهت این رابطه از مصرف ماری‌جوانا به سمت اختلالات روان پریشی است و کمتر در مسیر برعکس یعنی از علائم روان پریشی به سمت مصرف ماری‌جوانا است.
- مطالعات دیگری یا برآورد کرده‌اند که جهت این رابطه از علائم روان پریشی به مصرف ماری‌جوانا است و یا ماری‌جوانا را به عنوان ماده‌ای در نظر گرفته‌اند که تنها می‌تواند بخشی از مجموعه علت‌های ابتلاء به علائم روان‌پریشی باشد، و مسئول مشکلات ذهنی‌ای که در غیاب ماری‌جوانا رخ می‌دهد نیست.
- جهت علی معلولی به طور مستقیم‌تر در پژوهش دکر. میکل آرنت از دانشگاه آرهاس دانمارک مورد بررسی قرار گرفت. آنها دریافتند که افرادی پس از مصرف ماری‌جوانا یک دورهٔ روان‌پریشی را تجربه می‌کنند به همان میزان احتمال دارد که مادر یا خواهر یا خویشاوند «درجه یکی» داشته باشند که دچار شیزوفرنی باشد یا اینکه خود عملاً برای شیزوفرنی تحت درمان بوده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که علت ابتلاء به روان‌پریشی نه مصرف ماری‌جوانا بلکه زمینهٔ ژنتیکی برای شیزوفرنی است.”این افرادی شیزوفرنی را تجربه می‌کنند، چه ماری‌جوانا مصرف کرده باشند یا نه.”
- یک تفسیر متداول از همبستگی و جهت نظری علیت فرضیهٔ خوددرمانگری (self-medication) است که بر مبنای آن علت وجود همبستگی بین بیماری‌های روان‌پزشکی و ماری‌جوانا به طور کلی یا جزئی به سؤمصرف افراطی مواد در میان افرادی نسبت داده می‌شود که از یک اختلال ذهنی معین رنج می‌برند- در بسیاری موارد پیش از آنکه بیماری‌شان تشخیص داده شود. این موضوع احتمال مصرف ماری‌جوانا در بین بیماران ذهنی و کسانی که که هنوز بیماری‌شان تشخیص داده نشده است را افزایش می‌دهد. این تفسیر علت وجود همبستگی را چنین عنوان می‌کند و ادعاهای مبنی بر وجود علیت با جهت معکوس را منتفی می‌داند.
- بیش از ۶۰ درصد بیماران ذهنی از بین کسانی هستند که سؤمصرف مواد دارند و بسیاری از این افراد ماری‌جوانا و الکل را ترجیح می‌دهند.
- برای نمونه، مرور شواهد و مدارک توسط لوییس آرسنالت و همکاران در سال ۲۰۰۴ نشان داد که در سطح فردی، مصرف ماری‌جوانا خطر نسبی ابتلاء به شیزوفرنی در آینده را دو برابر افزایش می‌دهد. از این رو این پژوهش بین این دو یک رابطهٔ علی در نظر می‌گیرد. این پژوهش نیز اظهار می‌کند که، ” بر سر اینکه مصرف ماری‌جوان می‌تواند منجر به ابتلا به دوره زودگذر اما شدید روان‌پریشی شود، اختلاف نظر اندکی وجود دارد.” این پژوهش نتایج چندین مطالعه را در یک مدل آماری ترکیب می‌کند. این پژوهش روشن نمی‌کند که آیا مصرف ماری‌جوانا پیش یا پس از مشکلات ذهنی معینی رخ می‌دهد یا نه.
- به طور مشابه، مطالعهٔ برجسته در سال ۱۹۸۷ از ۵ هزار نفر از ارتش سوئد دریافت که کسانی که در سن ۱۸ سالگی اعلام کرده بودند که در بیش از ۵۰ موقعیت از ماری‌جوانا استفاده کرده بودند، ۶ بار بیشتر احتمال اشت که در ۱۵ سال متعاقب آن دچار شیزوفرنی شوند. در واقع، موارد روان‌پریشی محدود به بیمارانی بود که مستلزم مراقبت بیمارستانی بودند. این یافته‌ها در نمونهٔ جمعیتی دیگر تکرار نشده‌اند. از آنجاییکه این پژوهش علائم از پیش موجود برای آغاز مصرف ماری‌جوانا و همین‌طور مصرف سایر مواد غیرقانونی را کنترل نکرده بود، این مطالعه مسئله همبستگی در برابر علیت را حل نمی‌کند اما به بحث و جدل‌های بسیاری درون انجمن‌های علمی منجر شد. این مطالعه نیز برای دوزاژ مصرف ماری‌جوانا به گزارش‌های شخصی متکی بود.
- مطالعهٔ سال ۲۰۰۵ دریافت که “آغاز علائم ابتلا به شیزوفرنی عموماً پیش از آغاز مصرف ماری‌جوانا رخ می‌دهد. یافته‌ها از رابطهٔ علی بین مصرف ماری‌جوانا و رفتارهای شیزوفرنی‌گونه حمایت نمی‌کند.” رفتارهای شیزوفرنی‌گونه یک اختلال شخصیت است که متفاوت از شیزوفرنی است، اگرچه برخی شواهد و مدارک نشان می‌دهد که اولی می‌توان پیش‌زمینهٔ دومی باشد. مطالعهٔ سال ۲۰۰۷ در بریتانیا نتیجه گرفت که، “تفاوتهای اندکی بین علائم بیماران شیزوفرنی که ماری‌جوانا مصرف می‌کنند و بیماران شیزوفرنی که ماری‌جوانا مصرف نمی‌کنند وجود دارد. در زمینهٔ میزان افرادی که دارای سابقهٔ خانوادگی در زمینهٔ ابتلا به شیزوفرنی بودند بین مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا و سایرین تفاوتی وجود ندارد. این استدلال در مقابل ایده‌ای است که مدعی است روان‌پریشی شبه‌شیزوفرن به علت مصرف ماری‌جوانا رخ می‌دهد.
- پژوهش مبتنی بر «مطالعهٔ چندرشته‌ای سلامت و رشد داندین» دریافته است که کسانی که مصرف ماری‌جوانا را در سنین ابتدایی نوجوانی آغاز می‌کنند و دارای نمایهٔ ژنتیکی معینی هستند در مقایسه با سایرین و یا کسانی با ژنوتیپ متفاوت، ۵ بار بیشتر احتمال دارد که دچار بیماری‌های روان‌پریشی شوند. به این پژوهش نیز انتقاداتی وارد آمده است و گفته شده است که در زمینهٔ حل مسألهٔ «همبستگی در برابر علیت» چندان راهگشا نیست.
- پژوهشی که همبستگی معکوس بین سطح آناندامید مغزی-نخاعی (یک کانابینوید درون‌ساز) را با میزان ابتلاء به شیزوفرنی بررسی کرد نشان داده است که مصرف ماری‌جوانا به جای آن علت ابتلاء به شیزوفرنی باشد، می‌تواند پیامد ابتلاء به شیزوفرنی باشد، یا یک پیش‌زمینه برای ابتلاء به شیزوفرنی.
- به نظر نمی‌رسد مصرف ماری‌جوانا علت وقوع شیزوفرنی باشد، با این وجود مصرف ماری‌جوانا با احتمال بسیار بالایی روند ایجاد اختلالات روان‌پریشی در بین افرادی مستعد تشدید می‌کند. همچنین این احتمال وجود دارد که مصرف ماری‌جوانا وضعیت این بیماری را در افراد مبتلا به آن وخیم‌تر کند.
مصرف قانونی ماری‌جوانا
اروگوئه در سال ۲۰۱۳ نخستین کشوری بود که لایحهٔ تولید و تجارت آزاد ماری‌جوانا را تصویب کرد. این ابتکار به‌وسیلهٔ خوزه موخیکا، رییس‌جمهور اروگوئه ارائه شد و به تصویب سنای این کشور رسید. او ضمن دفاع از ایدهٔ خود می‌گوید: “حسن اینکه دولت این کار را انجام دهد این است که هم خواهد توانست ماری‌جوانا را به قیمت ارزان‌تر بفروشد و هم بر آن کنترل بهتری داشته‌باشد. ما به‌جای اینکه با این پدیده به‌شکل پلیسی مبارزه کنیم، با آن مطابق با قواعد بازار برخورد خواهیم کرد.” اگرچه در هلند فروش ماری‌جوانا در کافی شاپ‌ها پیش از این لایحه آزاد بود، اما اروگوئه برای نخستین بار، تمامی فعالیت‌های مرتبط، از کاشت تا خریدوفروش را قانونی کرده‌است. شهروندان اروگوئه مجازند سالانه شش نهال گیاه ماری‌جوانا را در خانه‌هایشان پرورش دهند.
در کشور هلند هم، در برخی شهرها، کافی شاپ‌ها مجاز به ارائهٔ ماری‌جوانا به مشتریان خود هستند. با وجود مخالفت‌ها، دولت هلند در سال ۲۰۱۲ میلادی قوانینی برای محدود کردن فروش مواد مخدر به گردشگران تصویب کرده تا بدین وسیله تعداد آن دسته از گردشگرانی که تنها برای استعمال آزادانهٔ مواد مخدر به این کشور سفر می‌کنند، کاهش یابد.
در کشور آمریکا نیز در سال ۲۰۱۳ رأی‌دهندگان در ایالت‌های کلورادو و واشنگتن با شرکت در دو همه‌پرسی در ماه نوامبر به آزادسازی مصرف ماری‌جوانا رأی دادند.
علاوه بر ایالت‌های کلورادو و واشنگتن، مصرف داروییِ ماری‌جوانا در ۲۰ ایالت آمریکا و پایتخت این کشور آزاد است.
در غرب محصولات گیاه شاهدانه پرمصرف‌ترین مادهٔ غیرقانونی است.. همچنین، بر اساس گزارش سازمان ملل، ماری‌جوانا پرمصرف‌ترین مادهٔ غیرقانونیِ جهان است. در زمان حاضر، ماری‌جوانا به دلایل تفریحی، مذهبی و روحانی و همچنین اهداف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازمان ملل برآورد کرده‌است که در سال ۲۰۰۴ حدود ۴% از جمعیت بزرگسال جهان (معادل ۱۶۲ میلیون نفر) در سال ماری‌جوانا مصرف می‌کنند. و حدود ۰٫۶ درصد جمعیت جهان (حدود ۲۲٫۵ میلیون نفر) به‌طور روزانه ماری‌جوانا مصرف می‌کنند.
تنها در کشور آمریکا تخمین زده می‌شود بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در زندگی‌شان ماری‌جوانا را تجربه کرده‌اند و ۲۵ میلیون نفر طی سال گذشته چنین تجربه‌ای داشته‌اند.
شیوهٔ مصرف ماری جوانا
ماری‌جوانا معمولاً به‌شکلِ سیگار کشیده می‌شود. علاوه‌براین، هم می‌توان آن را خورد و هم می‌توان تزریق کرد. سیگار ماری‌جوانا از برگ و گُل گیاه شاهدانه به‌دست می‌آید. تأثیراتِ این ماده تا حدودِ ۲ ساعت باقی می‌مانَد. با این وجود، عنصرِ اصلیِ آن، یعنی THC، تا چندین روز در بدن باقی می‌مانَد. از پیپ و چپق و سیگار برگ هم برای مصرف ماری‌جوانا استفاده می‌شود.
وقتی که ماری‌جوانا به‌صورت دهانی مصرف می‌شود، کیفیت اثرگذاری آن تفاوت می‌کند و اثرات روان‌گردان آن معمولاً قوی‌تر از حد انتظار ظاهر می‌شوند. همچنین، زمان بیشتری طول می‌کشد تا اثرات روان‌گردان آن ظاهر شود، و زمان بیشتر نیز باقی می‌مانَد، نوعاً بین ۴ تا ۱۰ ساعت پس از مصرف دوام می‌آورَد. روش‌های خوراکیِ ماری‌جوانا نیاز به درون کشیدن مواد سوختنی سمّیِ ایجادشده در روش سیگاری ندارد و ازاین‌رو بسیاری از آسیب‌های تنفسی و قلبی-عروقی همراه با کشیدن ماری‌جوانا در این روش وجود ندارد.
پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ در استرالیا انجام شد نشان داد که مصرف ماری‌جوانا به‌ندرت به‌تنهایی و بدون حضور مواد دیگر صورت می‌گیرد. ۹۵% مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا از الکل نیز استفاده می‌کنند، ۲۶% از آمفتامین و ۱۹% از اکستازی. تنها ۲٫۷% از این افراد اعلام کردند که همراه با ماری‌جوانا از هیچ مادهٔ دیگری استفاده نمی‌کنند.
منظور از اعتیاد به ماری‌جوانا ظاهر شدن علائمی نظیر نشانه‌های ترک، تحمل دارویی و… است. پژوهش‌های انجام‌شده بر روی انسان و سایر جانوران نشان داده‌است که نشانه‌های ترک قابل توجه در میان مصرف‌کنندگانِ حرفه‌ایِ ماری‌جوانا نسبتاً شایع است.
در پایان متذکر میشویم مصرف ماری جوانا بسیار خطرناک و به منزله دروازه ورود حتمی به اعتیاد به مواد خطرناک تر و اعتیاد است.