نوراپی نفرین یک تنگ کننده عروقی است که برای جبران کمی حاد فشار خون مصرف می‌شود. این دارو در درمان کمی فشار خون متعاقب بای پس قلبی- ریوی و جراحی قلب نیز استفاده می‌شود.
دسته دارویی
آگونیست گیرنده‌های آلفا – بتا آدرنرژیک،تنگ کننده عروق
شکل دارویی نوراپی نفرین
آمپول ۸mg/4ml
موارد مصرف دارو
هیپوتنسیون حاد
ایست قلبی
نکته بسیار مهم
دوزهای بیان شده در کتب مرجع براساس نوراپینفرین پایه می‌باشد.
در حالی که در فرمولاسیون تزریقی، فرآورده موجود در بازار دارویی به صورت نوراپینفرین بیتارترات می‌باشد. هر ۲mg نوراپینفرین بیتارترات معادل ۱mg نوراپینفرین پایه می‌باشد.
موارد منع مصرف داروی نوراپی نفرین
هیپوولمی
هیپوکسی شدید و هیپرکاپنی
ترومبوز عروق محیطی یا مزانتریک
عوارض جانبی دارو
تشنج
خونریزی مغزی
آریتمی
افزایش شدید فشار خون
آپنه تنفسی
نحوه مصرف داروی نوراپی نفرین
تزریق مستقیم داخل وریدی (بولوس) توصیه نمی‌شود.
انفوزیون متناوب توصیه نمی‌شود.
انفوزیون مداوم از پمپ انفوزیون استفاده شود. سرعت تزریق جهت رسیدن به فشار خون دلخواه، طبق دستور پزشک تنظیم شود.
نحوه رقیق کردن دارو
دارو قبل از تزریق باید رقیق شود. با افزودن ۴mg نوراپینفرین پایه به ۱۰۰۰mlرقیق کننده محلولی با غلظت ۴mcg/ml بدست می‌آید.
اگر محدودیت مایع دریافتی لازم باشد می‌توان از محلول‌های با غلظت بیشتر استفاده کرد.
توجهات بالینی حین تزریق نوراپی نفرین
به منظور تصحیح تدریجی افت فشار خون، فرآورده با کمترین سرعت ممکن تجویز شود. پاسخ درمانی باید در طی ۲-۱ دقیقه مشاهده شود.
در خلال درمان BP بیمار هر ۲ دقیقه یکبار تا زمان پایدار شدن و سپس هر ۱۵-۵ دقیقه یکبار چک شود.
بیمار را از نظر بروز آریتمی قلبی مانیتور و HR هر ۱۵-۵ دقیقه یکبار چک شود.
محل رگ از نظر Irritation و Infiltration بررسی شود، زیرا Extravasation منجر به تخریب شدید بافتی می‌شود.
با توجه به محرک بودن دارو، از نشت آن به بافت‌های مجاور اجتناب گردد؛ زیرا می‌تواند منجر به نکروز بافت گردد. در این صورت، ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم فنتولامین را با ۱۰ سی‌سی نرمال‌سالین ترکیب کرده و در محلی که نشتی اتفاق افتاده تزریق کنید. در صورت بر طرف نشدن زردی و رنگ‌پریدگی در آن محل، و یا وقوع مجدد رنگ‌پریدگی و زردی، تزریق مخلوط یاد شده را دوباره تکرار کنید.
موارد احتیاط
1- نوراپی نفرین نیاز عضله قلب به اکسیژن و کار قلب را افزایش می¬دهد.
2- قبل از تجویز این دارو باید مایعات از دست رفته بدن را جبران کرد.
3- ممکن است باعث ایسکیمی و نکروز موضعی شود. آنتی دوت این دارو، فنتولامین می¬باشد که می¬توان mg5 از فنتولامین را با ml10 آب مقطر رقیق نموده و به مقدار مورد نیاز به صورت زیر جلدی تزریق کرد.
4- قبل از تجویز نوراپی نفرین باید هیپوکسی، هیپرکاپنه و اسیدوز بیمار درمان شوند.
5- در بیماران مبتلا به هیپوتانسیون شدید بعد از MI، برای جلوگیری از ترومبوز وریدی می¬توان از هپارین به مقدار u/hr 200-100 استفاده کرد.
6- در بیماران مبتلا به هیپرتانیسون و هیپرتیروئیدی با احتیاط مصرف شود.
7- مصرف نوراپی نفرین در بیماران مبتلا به ترومبوز عروق محیطی یا مزانتریک ممنوع است. مگر در موارد نیاز و برای نجات جان بیمار.
8- مصرف نوراپی نفرین به هنگام بیهوشی با سیکلوپروپان و هیدروکربن های هالوژنه ممنوع است.
ملاحظات پرستاری
1-برای تجویز نوراپی نفرین از جدول محاسبه میزان انفوزیون استفاده کنید.
2- بجز موارد ایست قلبی، این دارو باید از طریق پمپ انفوزیون تجویز شود تا میزان انفوزیون کنترل گردد.
3- در شروع انفوزیون نوراپی نفرین، فشارخون بیمار هر 5 دقیقه یک بار کنترل گردد. سپس هر 15 دقیقه یک بار کنترل شود.
4- سرعت جريان را بايد دائما كنترل كرد.محل انفوزيون را مكررا بررسي كنيد،زیرا ممکن است که این داروبه زير پوست نشت كرده و باعث ایسکیمی شود. بیمار را از نظر تغییرات عروقی به دقت مورد توجه قرار داده و ضربان قلب و برون ده ادراری و ECG را کنترل نمایید.
5-در صورت وجود تغيير رنگ يا رسوب ،محلول را مصرف نكنيد.دارو دور از نور محافظت شود.
توصیه های دارویی نوراپی نفرین
1- پیش از تجویز نوراپینفرین باید با دکستروز 5 درصد در محلول کلرورسدیم رقیق شود. تجویز نوراپینفرین در محلول کلرورسدیم به تنهایی توصیه نمی‌شود.
2- چنانچه درمان طولانی مدت با نوراپینفرین ضرورت داشته باشد، توصیه می‌شود که محل تزریق در فواصل دوره ای تغییر یابد.
اپی‌نفرین باید در عضله ران، قسمت میانی ـ خارجی آن تزریق شود، زیرا کمک می‌کند تا به حداکثر اثربخشی خود برسد و نسبت به تزریق بولوس داخل وریدی آن، ایمن‌تر است.
اگر شوک آنافیلاکسی در خارج از محیط بیمارستانی رخ داد، اتواینجکتورهای اپی‌نفرین ترجیح داده می‌شوند، زیرا استفاده از آنها نسبتا آسان بوده و دقت و تنظیم دوز آن، نسبت به اینکه خود فرد سرنگ را پر کند یا از سرنگ‌های ازپیش پر شده استفاده کند، قابل‌اعتمادتر خواهد بود. البته بعضی از پزشکان برای بیماران در معرض خطر خود از تجویز این اتواینجکتورها سرباز می‌زنند.
بیماران در معرض خطر، شامل افرادی می‌شوند که سابقه آنافیلاکسی داشته و می‌توانند با محرک‌های خود، همچون غذاها یا نیش حشرات، دوباره روبرو شوند، افرادی که مبتلا به آنافیلاکسی ایدیوپاتیک هستند و کسانی که در معرض خطر بیشتر آنافیلاکسی قرار دارند، اما تا کنون دچار این وضعیت نشده‌اند، مانند بیمارانی که در مناطق دوردست زندگی می‌کنند و حداقل دسترسی را به اقدامات اورژانسی دارند.
مطلب خواندنی:غذاهای تقویت کننده مغز
عوارض جانبی نوراپی نفرین
زیادی فشار خون، سردرد، برادیکاردی، آریتمی و ایسکمیعروق محیطی با مصرف این دارو گزارش شده است.
تداخلات دارویی نوراپی نفرین
مصرف همزمان هالوتان با نوراپینفرین ممکن است خطر بروز آریتمی‌های شدید بطنی را افزایش دهد. مصرف همزمان داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای با نوراپینفرین، ممکن است اثر قلبی – عروقی این دارو را تشدید نموده که احتمالاً منجر به بروز آریتمی، تاکی کاردی یا زیادی شدید فشار خون و دمای بدن می‌شود.
مصرف همزمان داروهای مسدود کننده گیرنده بتا آدرنرژیک با نوراپینفرین، ممکن است منجر به مهار اثرات درمانی هر دو دارو شود. انسداد گیرنده‌های بتا- آدرنرژیک ممکن است خطر بروز زیادی فشار خون و برادیکاردی و انسداد احتمالی قلب را به همراه داشته باشد.
مصرف همزمان گلیکوزیدهای دیژیتال با نوراپینفرین ممکن است خطر بروز آریتمی قلبی را افزایش دهد. مصرف همزمان ارگوتامین با نوراپینفرین ممکن است منجر به تشدید تنگ شدن عروق شود.
همچنین اثر بالابرنده فشار خون نوراپینفرین را تشدید و فشار خون را زیاد کند. مصرف همزمان لوودوپا با نوراپینفرین ممکن است احتمال بروز آریتمی‌های قلبی را افزایش دهد.